Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Merve SEYHAN
Danışman: Hüseyin Güçlü Yavuzcan
Özet:
Bu çalışmada esas olarak, planlı eskitme stratejilerinin endüstriyel tasarım disiplini ile arasındaki ilişkinin incelenmesi hedeflenmektedir. Planlı eskitme kavramı, firmaların bilinçli olarak ürünlerini daha kısa ömürlü ve daha az dayanıklı olacak şekilde tasarladığı bir strateji olarak tanımlanabilir. Tüketim toplumunun gelişmesiyle birlikte ürün ve sistemleri tasarlamak için yeni bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmış olan endüstriyel tasarım disiplini ise tüketimin arttırılması amacıyla planlı eskitme stratejilerini kullanmaktadır. Ürün tasarımı süreçlerinde, sınırlı ürün ömrü tasarımı, kısıtlı onarım için tasarım ve yeni ihtiyaçların yaratılması gibi farklı biçimlerde planlı eskitme stratejilerin kullanımına rastlamak mümkün olabilmektedir. Literatür taramaları sonucunda planlı eskitme ve endüstriyel tasarım disiplini arasındaki ilişkiyi konu edinmiş olan az sayıda çalışmanın var olduğu belirlenmiştir. Özellikle yerli yazında planlı eskitme stratejileri ile ilgili tasarım bilim dallarında yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma, nitel ve nicel verilerin analiz edilmesi ile yerel literatüre katkı sunabilmeyi amaçlamaktadır. Bu amaca yönelik, örneklem grubu olarak elektrikli süpürge ürünleri seçilmiş ve belirlenmiş olan beş adet markaya ait ürünler incelenmiştir. Sonuçların analiz edilebilmesi için matrisler oluşturulmuş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Bunun yanı sıra firma yöneticileri ile anket çalışmaları yapılmış ve yanıtlar analiz edilmiştir. Yapılan tüm analizler sonucunda incelenen beş firmanın da tasarım süreçlerinde psikolojik eskitme stratejisi kullanıyor olabileceğini söylemek mümkün olmaktadır. İşlevsel eskitmenin kullanılıyor olabileceği ile ilgili ise kesin bir sonuca varılmamaktadır. Sistematik eskitme stratejisini de firmaların çoğunun kullanmakta olduğu sonucuna varılmıştır. Markalara göre planlı eskitme stratejilerini kullanma eğilimlerinin farklılık gösterdiği ve tüm markalatın en az bir tane planlı eskitme türünü strateji olarak kullanıyor olabileceği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler : Planlı eskitme, tasarım ve tüketim, planlı eskitme ve endüstriyel
tasarım, tüketim toplumu