BİRİNCİ METATARS BAŞI ŞEKLİNİN HALLUKS VALGUS DEFORMİTESİ İLE İLİŞKİSİ


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KAZIM ONUR ÜNAL

Danışman: ULUNAY KANATLI

Özet:

Amaç Çalışmanın amacı birinci metatars başı şeklinin halluks valgus etiyolojisindeki rolünü belirlemektir. Ayrıca pedobarografik ölçümler ile birinci metatars şekli ve açısal ölçümler ile plantar basınç değerleri arasındaki ilişki belirlenerek, halluks valgus gelişiminde birinci metatars başı şeklinin rolü ve bunun, klinik olarak da metatarsalji nedeni olabilecek plantar basınçlara yansıması araştırılacaktır. Gereç ve Yöntem 1999-2000 yılları arasında epin kalkanei, plantar fasiit ve metatarsalji ön tanısı ile plantar basınç ölçümü uygulanan ve usulüne uygun ayakta tam yük vererek ön-arka ve yan ayak grafileri çekilen hastalar kayıt sisteminden retrospektif olarak taranmıştır. Hastaların ilk başvuru tarihinde 15 yaş ve üzerinde olmalarına dikkat edilmiş, herhangi bir cinsiyet ayrımı yapılmamıştır. Şiddetli derecede halluks valgus, pes planus, aşil tendon gerginliği, jeneralize eklem laksitesi ve nöromusküler hastalığı olan veya herhangi bir nedenle alt ekstremiteyi ilgilendiren ortopedik cerrahi girişim geçirmiş olan hastalar çalışma dışı bırakılmıştır. Çalışmaya 62 hasta alındı. Bu 62 hastadan üçünün ilk başvurularında sadece sol ayaklarına plantar basınç ölçümü uygulanmış olduğundan 3 ayak çalışma dışı bırakılmış ve 59 sağ, 62 sol ayak çalışmaya alınmıştır. Bu 121 ayağın ilk başvuruda yapılmış olan plantar basınç ölçüm değerleri ve usulüne uygun ayakta tam yük vererek çekilmiş olan ön-arka ve yan grafileri 01/09/2008 ile 31/12/2008 tarihleri arasındaki kontrolde yapılan aynı tetkikler ile karşılaştırıldı. Ayaklar 1. metatars başı şekline göre yuvarlak, kare ve ortasında çıkıntı bulunan kare olmak üzere üç gruba ayrıldı. Çekilen direk grafiler üzerinde ilk başvuru ve kontroldeki halluks valgus açısı, intermetatarsal açı, lateral sesamoid kemik sublüksasyonu, bipartit sesamoid varlığı ve rölatif metatars uzunluğu değerlendirildi. Plantar basınç analizi EMED-SF (Novel H, Münih, Almanya) cihazı ile uygulandı. 1. metatars, 2.-3. metatars ve 4.-5. metatars altındaki plantar basınç değerleri ve 1. metatars altındaki temas alanları ölçüldü. Bulgular Yuvarlak metatars başına sahip ayaklarda halluks valgus açısı progresyonu diğer metatars başı tipleri ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı artış göstermektedir. Plantar basınç ölçümlerinde ise 1. metatars, 2.-3. metatars ve 4.-5. metatars altındaki basınç değerlerinin ilk başvurudaki değerlere göre artış gösterdiği saptanmıştır. Bu da bize, halluks valgusda gelişen transfer metatarsalji ve 1. metatars plantarındaki ağrılı kallozitelerin oluşum nedenini açıklamaktadır. 1. metatars temas alanlarında zaman içinde gelişen bir fark saptanmadı. Lateral sesamoid kemik sublüksasyonu ve rölatif metatars uzunluğu ile HVA arasında bir ilişki kurulamadı. Sonuç Bu çalışmada halluks valgus etiyolojisinde sorumlu tutulan faktörlerden hiçbirisinin bulunmadığı 62 hastaya ait 121 ayağın yaklaşık 10 yıllık doğal seyir sonuçları verilmektedir. Bu konuda yapılacak olan çalışmaların artması, birinci metatars başı şekli ile halluks valgus deformitesi arasındaki ilişkiyi daha güçlü ortaya koyacaktır. Böylece halluks valgus açısından risk taşıyan ayakların daha erken saptanması ve önlemlerin alınması mümkün olacaktır.