Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşegül Gür
Danışman: FATMA TEZEL ŞAHİN
Özet:Bu çalışma çocuk evinde yaşayan çocuklar ile ailesiyle birlikte yaşayan çocukların akran ilişkileriyle sosyal davranışlarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2014- 2015 eğitim öğretim yılında Kırıkkale, Konya, Afyonkarahisar ve Muğla merkez ilçelerinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezinin bünyesinde bulunan çocuk evlerinde yaşayan çocuklar ile aynı illerde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bağımsız anaokulları ve ilkokul anasınıflarındaki 5-6 yaş çocukları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında çocuk evlerinde yaşayan 56 çocuk ile ailesiyle birlikte yaşayan 415 çocuk örneklemi oluşturmaktadır. Araştırmada çocuk evlerinde yaşayan çocukların ve ailesiyle birlikte yaşayan çocukların demografik özelliklerini belirlemek için araştırmacı tarafından geliştirilen, Çocuk Kişisel Bilgi Formu1 ve Çocuk Kişisel Bilgi Formu2 kullanılmıştır. Çocukların sosyal davranışlarını belirlemek amacıyla Nicki R. Crick, Juan. F. Casas ve Monique Mosher tarafından geliştirilmiş, Şen (2009) tarafından Türkçeye uyarlanmış ve geçerlilik güvenilir çalışması yapılmış olan Sosyal Davranış Ölçeği- Öğretmen Formu kullanılmıştır. Çocukların akran ilişkilerini belirlemek amacıyla Gary W. Ladd ve Suzan M. Profilet(1996) tarafından geliştirilmiş, Gülay (2008) tarafından Türkçeye uyarlama ve geçerlik güvenirlik çalışmaları yapılmış Çocuk Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPPS paket programında, bağımsız değişkenlerin kategori sayısına göre, ilişkisiz ölçümlerde t testi ve Tek Yönlü Varyans Analiz (ANOVA), Kruskall Wallis ile analiz edilmiş olup; anlamlı çıkan farklılıklarda grup farklılıklarını inceleyebilmek amacıyla LSD testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Çocukların sosyal davranışları ve akran ilişkileri arasındaki ilişkileri tespit amacıyla ise Pearson Korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Çocukların yaşadıkları yerlere göre akran ilişkilerinde ve sosyal davranışlarında anlamlı bir değişiklik gösterip göstermediğinin saptanması amacıyla çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda çocuk evlerinde yaşayan çocukların demografik özelliklerine göre sosyal davranışlarına bakıldığında çocukların cinsiyet ve koruma altına alınma yaşları değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği; doğum sırası, okul öncesi eğitim kurumuna devam etme durumu, anne-babanın durumu, kurumda kalma süresi ve özel problem durumu değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Çocuk evlerinde yaşayan çocukların demografik özelliklerine göre Çocuk Davranış Ölçeği alt boyutlarından asosyal, korku-kaygı, başkalarına yardımı amaçlayan davranış, aşırı hareketli davranışa bakıldığında cinsiyet ve koruma altına alınma yaşları değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği; doğum sırası, okul öncesi eğitim kurumuna devam etme durumu, anne-babanın durumu, kurumda kalma süresi ve özel problem durumu değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Çocuk evlerinde yaşayan çocukların sosyal davranışlarıyla akran ilişkilerinin karşılaştırmasına yönelik sonuçlarda Sosyal Davranış Ölçeği alt boyutlardan açık/fiziksel saldırganlık, olumlu sosyal davranış, depresif ve ilişkisel saldırganlık davranışları ile Çocuk Davranış Ölçeği alt boyutlarından asosyal ve korkulu-kaygılı davranışlar, dışlanma,saldırgan davranışları, aşırı hareketli davranışlar ve başkalarına yardımı amaçlayan sosyal davranışlarına göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Ailesiyle birlikte yaşayan çocukların demografik özelliklerine göre Sosyal Davranış Ölçeği alt boyutlarından açık fiziksel saldırganlık davranışına bakıldığında çocukların cinsiyet ve okul öncesi kurum türü değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği; kardeş sayısı, doğum sırası, okul öncesi eğitim kurumundaki yılı, daha önce eğitim kurumuna devam etme durumu, annenin eğitim durumu, babanın eğitim durumu ve annenin çalışma durumu değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Sosyal Davranış Ölçeğinin alt boyutlarından depresif duygulanım ve ilişkisel saldırganlık davranışlarına bakıldığında çocukların cinsiyet değişkenine göre istatistiksel açıdan farklılık tespit edilmiştir. Olumlu sosyal davranış alt boyutuna bakıldığında okul öncesi eğitim kurumundaki yılı ve babanın eğitim durumu değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Ailesiyle birlikte yaşayan çocukların demografik özelliklerine göre Çocuk Davranış Ölçeği alt boyutlarından başkalarına yardımı amaçlayan davranış alt boyutuna bakıldığında cinsiyet, kardeş sayısı, okul öncesi eğitim kurumdaki yılı, babanın eğitim düzeyi değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği, doğum sırası, okul öncesi eğitim kurumuna devam etme durumu, annenin eğitim durumu ve annenin çalışma durumu değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Aşırı hareketlilik davranışına bakıldığında cinsiyet, kardeş sayısı ve okul öncesi eğitim kurumdaki yılı değişkenlerine göre istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği, saldırganlık ve korku-kaygı alt boyutunda cinsiyet ve kurum türü değişkenlerinde ve asosyal davranış alt boyutta ise doğum sırası değişkeninde istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Çocuk evinde yaşayan çocuklar ile ailesiyle birlikte yaşayan çocukların sosyal davranışlarının karşılaştırılmasında Sosyal Davranış Ölçeği alt boyutlarından açık/fiziksel saldırganlık , olumlu sosyal davranış , ilişkisel saldırganlık ve depresif duygulanım davranışları ile ilişki içinde olduğu belirlenmiştir. Çocukların yaşadıkları yerin en çok açık/fiziksel saldırganlık, en az da depresif duygulanım sosyal davranışı üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Çocuk evlerinde yaşayan çocukların Çocuk Davranış Ölçeği alt boyutlarından saldırganlık, aşırı hareketlilik, asosyal, korku-kaygı ve dışlanma davranışlarının ailesiyle birlikte yaşayan çocuklara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ailesiyle birlikte yaşayan çocukların çocuk evlerinde yaşayan çocuklara göre daha yüksek başkalarına yardımı amaçlayan sosyal davranış gösterdikleri tespit edilmiştir. Çocukların yaşadıkları yerin en çok dışlanma davranışı, en az da başkalarının yardımını amaçlayan sosyal davranışı üzerinde etkili olduğu saptanmıştır.