Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayça ACUNGAN
Danışman: Yusuf Kalender
Özet:
Pestisitler, zirai mücadelede çeşitli amaçlarla sıklıkla kullanılan kimyasal maddelerdir. Pestisitler, canlılarda sinir sistemi başta olmak üzere dolaşım, sindirim, boşaltım, endokrin ve üreme sistemi üzerine toksik etki göstermektedir. Fenamifos, renksiz mumsu katı organofosforlu bir pestisittir. Flavonoidlerin flavanon grubunda bulunan naringenin, insan sağlığı üzerinde olumlu etkiler oluşturmaktadır. Naringenin farmakolojik olarak potansiyel bir antioksidan olup antikanserojen, antiinflamatuvar, antimutajenik, hepatoprotektif ve nefroprotektif aktivitelerine sahip bir bileşiktir. Bu çalışmada, organofosfatlı bir pestisit olan fenamifosun, ratların ince bağırsağında oluşturduğu toksisite üzerine naringenin koruyucu etkisi araştırılmıştır. Çalışmada, ratlar 4 gruba ayrılmıştır ve her grupta 6 rat bulunmaktadır. 1. Grup: Kontrol grubu, 2. grup: Naringenin (50 mg/kg v.a) uygulanan grup, 3. Grup: Fenamifos (0,76 mg/kg v.a) uygulanan grup, 4. Grup: Naringenin (50 mg/kg v.a) + fenamifos (0,76 mg/kg v.a) uygulanan grup. Deney hayvanlarına maddeler 28 gün boyunca günde bir defa gavaj yolu ile verilmiştir. Deney sonunda ratların ince bağırsak dokularında, lipid peroksidasyonun son ürünü olan malondialdehit (MDA), antioksidan enzim aktiviteleri [superoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), glutatyon peroksidaz (GPx), glutatyon S transferaz (GST)] ve asetilkolin esteraz enzim aktiviteleri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, kontrol grubu ile fenamifos uygulanan grup MDA bakımından karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir artış olduğu gözlenmiştir. Fenamifos+naringenin uygulanan grup ile fenamifos uygulanan grup karşılaştırıldığında ise istatistiksel olarak anlamlı bir azalma gözlenmiştir. Antioksidan enzim aktivitesi bakımından kontrol grubu ile fenamifos uygulanan grup karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir azalma gözlenirken, fenamifos+ naringenin uygulanan grup ile fenamifos uygulanan grup karşılaştırıldığında ise istatistiksel olarak anlamlı bir artış gözlenmiştir. Asetilkolin esteraz bakımından kontrol grubu ile fenamifos grubu karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir azalma gözlenirken, fenamifos+naringenin grubu ile fenamifos grubu karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir artış gözlenmiştir. Histopatolojik olarak fenamifos uygulanılan grupta bağırsak dokusu üzerinde villus dejenerasyonu (kopma, dökülme ve kümeleşme), bazal laminada ayrılma ve nekroz gözlenmiştir. Sonuç olarak, naringenin ratların ince bağırsak dokularında fenamifos toksisitesini azaltmıştır.
Anahtar Kelimeler : Pestisit, fenamifos, ince bağırsak, naringenin, antioksidanlar