Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kevser YILMAZ
Danışman: FERİHA YILDIRIM
Özet:Biyosidal bir kimyasal madde olan sodyum omadin (sodyum piritiyon, NaOM), ekotoksikoloji araştırmalarında indikatör tür ve model organizma olarak kabul edilen iki farklı Bivalvia (midye) türünde uygulanmıştır. Dreissena polymorpha türünde yapılan akut toksisite deneyinde 96 saatlik LC50 değeri 0,243 μg/L olarak hesaplanmıştır. Akut toksisite bulgularımız, NaOM kimyasalının D. polymorpha için çok toksik olduğunu ortaya çıkarmıştır. Unio mancus türü üzerinde yapılan subletal testlerde 5 μg/L sodyum omadin dozuna 96 saat süreyle maruz kalan bireylerde total hemosit sayısı, kontrol grubuna göre deney grubunda artmıştır (p<0,05). MDA düzeyleri solungaç dokularında artış göstermiş (p>0,05), sindirim bezinde ise kontrole göre istatiksel olarak önemli düzeyde artmıştır (p<0,05). Deney gruplarındaki GSH seviyeleri de, hem solungaç ve hem de sindirim bezlerinde önemli düzeyde artmıştır (p<0,05). 5 μg/L sodyum omadine maruz kalan U. mancus dokuları histopatolojik olarak incelenmiştir. Kontrol grubuna ait midyelerin tüm dokuları ile deney grubundaki midyelerin gonadlar (ovaryum ve testisler), kas ve manto dokusunda herhangi bir histopatolojik bulguya rastlanmamıştır. Sindirim bezinde ise hidropik dejenerasyona, solungaçlarda ise hiperplasiye rastlanmıştır. Sindirim bezi, gonadlar ve solungaçlarda apoptozis belirlenmiştir. Apoptotik hücre sayısının, sindirim bezi ve testis dokularında kontrol grubuna göre çok daha yoğun olduğu saptanmıştır. Solungaç ve ovaryum dokularında ise önemli bir bulguya rastlanmamıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, NaOM maddesinin genotoksik etkiler yaratabileceği belirlenmiştir.