Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TANER BORA
Danışman: HASAN AYDIN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Tüm dünyada uyarıcı etkili yasadışı sentetik tabletlerin üretimi her geçen gün hızla artmaktadır. Bununla birlikte sentetik tabletlere konulan maddelerin çeşitliliği ve miktarları da değişmekle birlikte aktif maddelerin sentez yolları da çok çeşitlilik göstermektedir. Bunun sonucu olarak tabletlerin üretimden kullanıma kadar olan kaynaklarını belirlemek kaçınılmaz olmuştur. Tez kapsamında tabletlerde en çok kullanılan aktif maddelerin üretim mekanizmaları ara ve yan ürünleri ile birlikte sunulmuştur. Bu ara ürünler,yan ürünler ve aktif maddeler yasadışı tabletlerin kaynağının belirlenmesinde önemli rol oynar. Sentetik tabletlerin aktif maddelerinin tabletleme aşaması,üretim yolu, eklenen katkı maddeleri, dolgu maddeleri, oluşan ara ve yan ürünler ile içeriğinde bulundurdukları metalik safsızlıklar tabletlerin kaynağını belirlemede tez çalışmasında kullanılan unsurlardır. Bahsedilen unsurları belirlemek için dolgu maddelerini belirlemede, özütleme işlemi ve doğrudan FT-IR spektrumları alınarak değerlendirme yapılmıştır. Bunun yanında üretim aşamasında oluşan ara ürün, yan ürün ve son ürünleri belirlemek için tez kapsamında geliştirilen GC-MS yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca tabletlerin içerdikleri aktif ve katkı maddelerinin nicel analizlerinin yapılması amacı ile GC'den faydalanılmıştır. Tabletlerin içerdikleri metalik safsızlıkların belirlenmesi için nitrik asit ile mikro dalgada çözülerek hazırlanan tablet çözeltilerinin analizleri ICP-OES cihazı ile gerçekleştirilmiştir. Bu analiz sonuçlarında bazı tabletlerde bor metalinin görülmesi, üretiminde soğuk yöntem olarak adlandırılan ve NaBH4'ün indirgen olarak kullanıldığını göstermiştir. Ayrıca sentez aşamasında katalizör olarak yaygın biçimde kullanılan Pt'den kaynaklanan Pt kalıntılarını belirlemek için ise örneklerin XRF analizleri yapılmıştır. Pt içeren tabletlerde B bulunmayışı farklı sentez yolunun kullanıldığını desteklemektedir. Belirlenen fiziksel ve kimyasal analiz sonuçların, yakalanan tabletlerin trafik ağının belirlenmesinde kullanılabileceğini göstermiştir.