Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDAN EREN
Danışman: Nurcan Çalışkan
Özet:
Çalışma kemoterapi tedavisi alan hastalarda damar görüntüleme cihazı ve avuç açma kapama
tekniğinin ven görünürlüğüne etkisini belirlemek amacıyla randomize kontrollü deneysel olarak
yapılmıştır. Bu çalışma, Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Gazi Hastanesi
Ayaktan Kemoterapi Ünitesi’ne başvuran, dâhil edilme kriterlerine uyan ve çalışmaya katılmayı
kabul eden 135 hasta ile 15.09.2017-15.04.2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Hastalar tabakalı
randomizasyon yöntemi ile ven derecesine göre gruplara atanmıştır. Hastalarda uygun venin
belirlenmesinde damar görüntüleme cihaz grubunda damar görüntüleme cihazı kullanılmış, avuç
açma kapama grubunda hastalardan avuçlarını açıp kapamaları istenmiş, kontrol grubunda ise
fazladan bir girişim uygulanmadan işlem basamaklarına göre tek hemşire tarafından periferal
intravenöz kateter yerleştirme işlemi gerçekleştirilmiştir. Veriler “Periferal İntravenöz Kemoterapi
Uygulama Kayıt Formu” na kaydedilmiştir. Çalışmanın uygulanabilmesi için etik komisyondan ve
uygulamanın yapıldığı kurumdan yazılı izin alınmıştır. Çalışmaya katılan hastalardan aydınlatılmış
onam alınmıştır. Verilerin analizinde Tek Yönlü Varyans Analizi, Kruskal Wallis Varyans Analizi,
Ki kare Analizi testi, Wilcoxon korelasyon testleri kullanılmıştır. Uygun venin belirlenme süresi ve
başarılı periferal intravenöz kateter yerleştirme süresinin damar görüntüleme cihaz grubunda anlamlı
derecede kısa olduğu görülmüştür (p<0,05). Hastaların ve hemşirenin işlemden memnuniyet
düzeyinin ise damar görüntüleme cihaz grubunda anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05).
Avuç açma kapama grubunda ise ven görünürlüğünde değişiklik gerçekleştirmek için hastaların
avuçlarını 10.13±4.33 kez açıp kapamaları gerektiği bulunmuştur. Sonuç olarak, kemoterapi tedavisi
alan hastalarda uygun venin belirlenme ve başarılı periferal intravenöz kateter yerleştirme süresinde
damar görüntüleme cihazının etkili olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda damar
görüntüleme cihazının kliniklerde kullanımının yaygınlaştırılması, cihazın olmadığı durumlarda ven
görünürlüğünde artış sağlamak için hastalara en az 10 kez avuç açma kapama işlemi yaptırılması
önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler : Ven görünürlüğü, damar görüntüleme cihazı, avuç açma kapama,
kemoterapi tedavisi