lköğretim Kurumu Yöneticilerin Liderlik Tarzları ile Çatışmayı Yönetme Stratejileri Arasındaki İlişki (Ankara İli Örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Murat Önk

Danışman: NECATİ CEMALOĞLU

Özet:

Bu araştırmanın amacı, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan merkez ilçelerdeki resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre, okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile çatışmayı yönetme stratejileri arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma modelinde, biri bağımsız/dışsal (okul yöneticilerinin liderlik tarzı), biri bağımlı/içsel (okul yöneticilerinin çatışma yönetim stratejileri) olmak üzere iki değişken bulunmaktadır. Araştırmanın evrenini Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan merkez ilçelerdeki, resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan toplam 23675 öğretmen oluşturmaktadır. Evrene ilişkin örneklem çok aşamalı örnekleme (multi-stage sampling) yöntemi ile belirlenmiştir. Birinci aşamada tabakalı örnekleme (stratified sampling) yöntemi; ikinci aşamasında basit seçkisiz örnekleme (simple random sampling) yöntemi kullanılmıştır. Örneklem için belirlenen bölgede bulunan 50 okuldaki 2305 öğretmenden, 450 öğretmene ulaşılmıştır. Ancak 7 anket, analiz öncesi veri tarama aşamasında çıkartılmış, 28 anket ise değişik sebeplerle geri dönmemiştir. Geriye kalan 415 anket ile analizler yapılmıştır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak, Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği-Değerlendirme Formu (Multifactor Leadership Questionnaire) (5x Kısa) ve Örgütsel Çatışma Envanteri (Rahim Organizational Conflict Inventory II) kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 15.0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, okul yöneticilerinin; genellikle dönüşümcü liderlik tarzlarını gerçekleştirdikleri; dönüşümcü liderlik davranışlarından en çok idealleştirilmiş etkiyi (davranış) ve telkinle güdülemeyi, en az entelektüel uyarım ve bireysel desteği; işlemci liderlik davranışlarından ise en çok koşullu ödül ve istisnalarla yönetimi (aktif), en az laissezfaireyi tercih ettikleri; çatışma yönetim strateji olarak tümleştirme ve uzlaşmayı daha çok, kaçınma ve hükmetmeyi daha az tercih ettikleri; okul yöneticilerin dönüşümcü liderlik tarzları sergiledikçe, tümleştirme, uzlaşma, ödün verme, kaçınma çatışma yönetim stratejisini kulllanma düzeyleri arttığı, hükmetme stratejisi düzeyi azaldığı; ilköğretim kurumu yöneticilerin kullandıkları çatışma yönetim stratejilerinden tümleştirmenin en güçlü yordayıcısının idealleştirilmiş etki (atfedilen), bireysel destek, entelektüel uyarım, idealleştirilmiş etki (davranış), koşullu ödül olduğu; ödün vermenin en güçlü yordayıcısının bireysel destek, entelektüel uyarım, idealleştirilmiş etki (atfedilen), istisnalarla yönetim (pasif); hükmetmenin en güçlü yordayıcısının idealleştirilmiş etki (atfedilen), laissez-faire, istisnalarla yönetim (aktif), telkinle güdüleme; kaçınmanın en güçlü yordayıcısının idealleştirilmiş etki (atfedilen), laissez-faire; uzlaşmanın en güçlü yordayıcısının idealleştirilmiş etki (atfedilen), bireysel destek, telkinle güdüleme liderlik tarzları olduğu saptanmıştır