Alüminyum Sac Malzemelerde Sıcaklığın Geri Esnemeye Etkisinin Deneysel Araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Yasin Demirel

Danışman: İbrahim Karaağaç

Özet:

Alüminyum alaşımları sahip oldukları üstün mekanik ve hafif ağırlık özelliklerinden dolayı uzay ve havacılık başta olmak üzere çeşitli sektörlerdeki uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu alaşımlardan Al2024-T3 ve Al7075-T6 malzemelerinin şekillendirilebilirlikleri oda sıcaklıklarında sınırlıdır. Bu çalışmada, ısıl işlem uygulanabilen Al2024-T3 ve Al7075-T6 sac malzemelerinin tavlama ve işlem parametrelerine göre V bükme ile şekillendirilebilirlikleri ve geri esneme davranışları deneysel araştırılmıştır. Çalışma kapsamında; tavlama sıcaklığı, tavlama süresi, kalıp açısı ve ütüleme süresi deney parametreleri olarak belirlenmiştir. Tavlama işlemi öncesi Al2024-T3 malzemesi oda sıcaklığında maksimum 45° açıya kadar V bükülerek şekillendirilebilirken tavlama sıcaklığının 300°C'nin üzerine çıkmasıyla 75° açıya kadar şekillendirilebildiği gözlenmiştir. Al7075-T6 malzemesi tavlama işlemi öncesi oda sıcaklığında maksimum 15° açıya kadar V bükülerek şekillendirilebilirken, tavlama sıcaklığın 200°C'nin üzerine çıkılmasıyla şekillendirilebilirliğin 75°'ye kadar arttığı gözlenmiştir. Tavlama işlemi öncesi çatlama ve kırılma özelliği gösteren her iki malzemenin de şekillendirilebilirliğinin tavlama sıcaklığı ve süresine göre arttığı tespit edilmiştir. Ancak tavlama mekanik özelliklerin azalmasına bağlı olarak V bükme işleminde gözlemlenen geri esneme davranışının ileri esneme davranışına dönüştüğü belirlenmiştir. Ütüleme süresinin artmasına bağlı olarak geri esneme açısının Al2024-T3 için ortalama 0,067°, Al7075-T6 için de ortalama 0,055° azaldığı gözlenmiştir.