Bilişimle Girişimcilik: 5. Sınıf Öğrencilerinin Tasarım Odaklı Doğaçyapma Etkinliğinde Bilişimle Üretim Yapmalarına İlişkin Bir Durum Çalışması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahmet Çelik

Danışman: SELÇUK ÖZDEMİR

Özet:

Bu araştırmanın amacı Tasarım Odaklı Doğaçyapma (TOD) etkinliği durumundaki ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin girişimciliğe yönelik bilgileri öğrenme ve 3B bilişim araçlarıyla üretim yapma deneyimlerini betimlemektir. Araştırma, 20152016 eğitim öğretim yılı ikinci döneminde Ankara'daki özel bir okulda Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu bu okulda öğrenim gören tüm 5. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışılan durum ve katılımcılar, rastgele olmayan (amaçlı) örnekleme yöntemleriyle seçilmiş ve araştırmada tek bir analiz birimine odaklanılmıştır. Çalışılan durum, TOD yaklaşımına dayalı bir girişimcilik öğretim etkinliğidir. Bu etkinlikte öğrencilerden annesinin ihtiyacı olan bir ürünü tespit etmeleri, bu ürünü 3B yazıcı ile üreterek anneler gününde hediye etmeleri ve deneyimlerini sınıfla paylaşmaları beklenmiştir. Araştırma durum çalışması yöntemi doğrultusunda iki ayrı araştırma desenine göre planlanmış ve yürütülmüştür. Nitel verilerin toplanması ve analizinde bütüncül tek durum deseni kullanılırken, araştırmaya dâhil edilen nicel veriler, tek grup ön test-son test deneysel desene göre toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırmanın amacına yönelik soruları cevaplandırabilmek için anket, görüşme, gözlem ve doküman inceleme veri toplama yöntemleri doğrultusunda araştırmacı tarafından geliştirilen ve uzman görüşü alınan sekiz farklı nitel veri toplama formu ile geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan girişimcilik bilgi testinden yararlanılmıştır. Bu çalışmada elde edilen nitel ve nicel veriler tanımlayıcı durum çalışmaları için önerilen hem nicel hem nitel verileri kullanma analitik stratejisi doğrultusunda analiz edilmiştir. Nitel verilerin analizinde nitel içerik analizi ve nicel içerik analizi kullanılmıştır. Bu analizlerde farklı veri toplama yöntemleriyle elde edilen veriler birbirlerini teyit etmek amacıyla kullanılarak yöntem üçgenlemesi yapılmıştır. Diğer yandan ön test son test puan çiftlerine ait tekrarlı ölçümlerden oluşan nicel veriler ise bağımlı örneklem t-Testi ile analiz edilmiştir. Araştırma soruları doğrultusunda elde edilen sonuçlara göre; TOD etkinliği katılımcıların girişimcilik bilgisi düzeylerini arttırmıştır. Katılımcıların 3B bilişim araçlarıyla üretim hakkındaki görüşleri tercih durumları, öğrenme ortamı ve kullanım alanları olmak üzere 3 ayrı boyutta gruplanmış ve görüşlerin her bir boyutta TOD etkinliğinden elde edilen deneyimlere bağlı olarak uygulama sonrasında farklılaştığı görülmüştür. TOD etkinliğinde katılımcıları karar verdikleri ürünü yapmaya iten 2 farklı durum ortaya çıkmıştır. Bazı katılımcılar, bir tüketici olarak annesinin beklentilerine odaklanırken, diğerleri de bir üretici olarak kendi beklentilerine odaklanmıştır. TOD etkinliğinde katılımcılar, kendi hedeflerini belirleme, bilişsel cesaret gösterme ve doğaçyapma etkinliklerinde zaman harcama doğaçyapma göstergeleri doğrultusunda 3 farklı doğaçyapma yolunu takip etmişlerdir. Bu yolların yansıttığı doğaçyapma göstergeleri doğrultusunda katılımcıların farklı doğaçyapma öğrenme düzeylerine sahip olduğu görülmüştür. Son olarak TOD etkinliğinde katılımcıların üretim yapma süreci sonunda hedefledikleri ürünle ilgili fikirlerine bağlı kaldıkları ve değiştirdikleri iki ayrı durum ortaya çıkmıştır. TOD etkinliğinde geliştirilen fikirlerin büyük bir çoğunluğunun üretim yapma süreci sonunda ürünü kişiselleştirme ve ürünün özellikleri boyutlarında değişmesi, katılımcıların ürün geliştirme eylemi sırasında farklı yönde düşünmeye başlayarak fikrini değiştirebilme farkındalığı kazandığını ve bu farkındalığı ürün geliştirme eylemlerine yansıttığını göstermektedir.