Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZAFER TELLİ
Danışman: Hamit Önal
Özet:
Bu araştırmada Şanlıurfa halk müziğinde kullanılan eserlerin makamsal analizi yapılmıştır. Şanlıurfa'da icra edilen geleneksel ve yerel müziklerden ulaşılabilenlerin tamamı, ezgisel form yapıları dikkate alınmaksızın, makamsal olarak tasnif edilmeye çalışılmıştır. Farklı makamda örnek eserler ile yöresel makamlarla ilgili eserler üzerinde ?Markov Dizilimi? yöntemi kullanılmış, seslerin kullanım sıklığı ve perde süre değerleri tespit edilerek makamsal analiz yapılmaya çalışılmıştır. Bu sebeple, çalışmada, Şanlıurfa halk müziği makamsal yapısı örnekler üzerinde yapılan çalışmalarla incelenmiştir. Araştırmanın ilk aşamasında Şanlıurfa bölgesiyle ilgili yazılan kitap, tez, nota ve tebliğ gibi kaynaklar taranmıştır. Daha sonra alan araştırmasına geçilmiştir. Araştırmada video kamera, bilgisayar, cd çalar ve fotoğraf makinesi gibi görsel-işitsel araçlar kullanılmıştır. Şanlıurfa Halk Müziğinin daha disiplinli ve bilimsel olarak icra edildiği Şanlıurfa Kültür Bakanlığı Devlet Korosundan sanatçılarla görüşülmüş ve bir kişi ile yazılı, ses ve görüntü olarak röportaj yapılmıştır. Yapılan çalışmalarla elde edilen kaynak ve bilgilerin ışığında incelenen makamlar ve makamlardan üretilen eserler belirlenmiştir. Analiz edilen eserlerin makamsal yapıları ortaya konulmuş, perdelerin kullanım sıklığı frekansı ve süre değerleri sunulmuştur. İncelenen makamların kullanım oranının yüzdesel dağılımı yapılarak yörede uşşak, hüseyni ve hicaz makamının daha yoğun kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca rehavi makamının rast makamına benzerliği dışında hicaza yakın bir kullanım biçiminin varlığı saptanmıştır. Kılıçlı makamının mahur makamına, urfa makamının da hüseyni makamına benzerliği gösterilmiştir. Şanlıurfa halk müziği, G.T.S.M. ve G.T.H.M. gibi önemli iki yapının bir arada icra edilmesi yönü ile, makama dayalı bir müzik icrasının olması açısından, Osmanlı döneminden önce, kendi tarihi kadar eski bir müzik geçmişinin bulunması ve coğrafi konumu itibarı ile çok değişik medeniyetleri içinde barındırmış olması bakımından güçlü bir müzik yapısı oluşturmuştur. Böyle köklü bir müzik kültürüne sahip bir yörenin halk müziği makamlarının incelenmesi Şanlıurfa halk müziği alanında çalışma yapacaklara ışık tutacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa, halk müziği, makam, yöresellik.