Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Handan TERZİ
Danışman: YETER KİTİŞ
Özet:Her ne kadar tanımı hala tartışılıyor olsa da çoklu ilaç kullanımı (ÇİK), klinik olarak endike ilaçların yanı sıra bir veya daha fazla gereksiz ilaç kullanımı veya beş ve üzeri adetten fazla ilaç kullanımı olarak tanımlanmaktadır. 65 yaş ve üzeri popülasyonda ÇİK in olumsuz sonuçlarının olduğu yapılan pek çok araştırma ile ortaya konulmuştur. Bu araştırma yaşlıların kullandıkları ilaçların uygunluğunun Beers Kriterleri açısından değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Ankara da iki yaşlı bakımevinde yapılan bu çalışma, 65 yaş ve üzeri 301 yaşlı ile yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak anket formu ve Amerikan Geriatri Derneği (AGD) nin 2012 yılında güncellediği Beers Kriterleri kullanılmıştır. Veriler Temmuz 2013-Temmuz 2014 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 16.0 kullanılmış, tanımlayıcı istatistikler sayı ve yüzde olarak verilmiş ve ki-kare testi kullanılmıştır. Bireylerin yaş ortalaması 79,01±8,13 olup, %42,5 i 75-84 yaş arasında ve %55,5 i erkektir. Bireylerin ortalama kronik hastalık sayısı 3,5±1,58 dir. Yaşlıların %99 u kronik hastalıkları nedeniyle ilaç kullanmakta; %70,8 inin üç ve üzeri sayıda kronik hastalığı bulunmaktadır. Yaşlıların kullandıkları ilaç sayısı ortalama 5,4±3,24 dür. En sık kullanılan ilaç grubunun antidemans/alzheimer ilaçları (%37,5) ve NSAİİ ler (%33,2) olduğu bulunmuştur. Yaşlıların toplamda 1634 adet ilaç kullandığı; bu ilaçların %21,1 inin Beers Kriterleri açısından riskli, %4,9 unun ise Beers Kriterleri ne göre dikkatle kullanılması gereken ilaç/ilaç gruplarında olduğu saptanmıştır. Erkeklerin kullandıkları ilaçların %20,7 si, kadınların kullandıkları ilaçların da %21,6 sı Beers Kriterleri ne göre riskli olarak bulunmuştur. Erkeklerin kullandıkları ilaçların %4,2 sinin, kadınların kullandıkları ilaçların da %5,7 sinin Beers Kriterleri ne göre dikkatle kullanılması gereken ilaçlar grubunda olduğu tespit edilmiştir. Beers Kriterleri ne göre 65-74 yaş grubunda kullanılan ilaçların %23,8 i; 75-84 yaş grubunda kullanılan ilaçların %19 u; 85 yaş ve üzeri grubunda kullanılan ilaçların ise %21,2 si riskli bulunmuştur. Araştırma sonucunda, ÇİK in yaşlılarda olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla sağlık profesyonellerinin kolektif çalışarak yaşlı bireyi her yönden kapsamlı bir şekilde değerlendirmeleri, hemşirelerin ilaç-ilaç, ilaç- hastalık, ilaç-besin etkileşimleri konusunda yaşlılar ve yaşlı bakımında görevli diğer kişilere eğitim vermeleri, Beers Kriterleri nin ülkemiz yaşlı popülasyonuna modifiye edilerek geniş ölçekli ve tüm Türkiye ye genellenebilecek bir ilaç risk haritası oluşturulması önerilmektedir.