ÇANKIRI VE ÇORUM İLLERİ ÇELTİK (Oryza sativa L.) EKİM ALANLARINDAKİ BİTKİ PARAZİTİ NEMATOD TÜRLERİNİN TAKSONOMİK ÖZELLİKLERİ, YOĞUNLUKLARI VE YAYGINLIKLARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELDA EKEN KARATAŞ

Danışman: METİN AKTAŞ

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışmada Orta Anadolu Bölgesi'nde önemli çeltik ekim alanlarına sahip Çorum ve Çankırı illerinde bitki paraziti nematod türleri faunistik ve taksonomik bakımdan incelenmiştir. 2005 yılında bitki paraziti nematodlarının yoğun olduğu Mayıs-Ekim aylarında toprak ve bitki örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerden elde edilen nematodların daimi preparatları hazırlanarak türlerin ölçüm ve teşhisleri yapılmıştır. Her türün sinonimleri, tanımı, görülen varyasyonlar, yayılışı ve habitatları verilmiştir. Ayrıca alınan toprak örneklerinde su ile doymuşluk (%), toplam tuz (%), pH, kireç, bitkilere yarayışlı besin maddeleri (kg/da) ve organik madde (%) analizleri yaptırılmıştır. 2006 ve 2007 yıllarında Çankırı ve Çorum illerindeki ambar ve depolardan çeltik tohum örnekleri alınıp çeltik için önemli bir zararlı olan ve tohumla taşınan Çeltik beyaz uç nematodu (Aphelenchoides besseyi Christie, 1942) açısından bakılmıştır.Çalışmanın sonucunda Aphelenchida takımının Aphelenchina alttakımına ait 2 familya, 2 alt familya ve 2 cins'e bağlı 2 tür; Tylenchida takımının Tylenchina ve Criconematina alttakımlarına bağlı 6 familya, 8 alt familya ve 10 cins'e bağlı 13 tür olmak üzere toplam 15 tür tespit edilmiştir.Tespit edilen türlerden; Filenchus vulgaris Türkiye faunası için ilk kayıt niteliğindedir.Çalışmada elde edilen Aphelenchida takımından bulunan türler Aphelenchus avenae ve Aphelenchoides besseyi olup A. besseyi'nin tohum örneklerinde bulaşıklık oranı Çankırı ilinde %7.80 ve Çorum ilinde %15.26'dir. Tylenchida takımından en yaygın türler; Pratylenchoides alkani, Pratylenchus penetrans ve Boleodorus (B) thylactus'dır.