Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: ERHAN KARA
Danışman: ÇETİN KARATAŞ
Özet:Otomotiv sektöründe, güvenliğinin ön planda olduğu bölgelerde kullanılan kalın sac malzemeler yerini ince ve daha dayanıklı yüksek mukavemetli saclara bırakmaktadır.Çekme kalıplarında dişi kalıp kavis yarıçapı, zımba kavis yarıçapı, zımba ilerleme hızı ve yağlama üretilen parçanın kalitesini etkileyen önemli kalıp parametreleridir.Bu tez çalışmasının amacı, yüksek mukavemetli sacların şekillendirmesinde uygun kalıp parametrelerini kalıpların imalinden önce belirlemek, bu parametreleri kullanarak doğru kalıpların tasarımını, imalatını ve istenilen kalitede parça üretimini ekonomik olarak gerçekleştirmektir. Bu çalışmada; derin çekme kalıplarında çekmeyi etkileyen parametreler deneysel olarak incelenmiştir. Deneysel çalışmalar, 0,9 mm kalınlığında, DP500 ve DP600 kalite yüksek mukavemetli sac malzemeden çekilen numunelerle gerçekleştirilmiştir. Deneylerin tamamı Hounsfield marka çekme basma test cihazında yapılmıştır. Dişi kalıp kavis yarıçapı (2,3,4 ve 6 mm), zımba kavis yarıçapı (2,3,4 ve 6 mm), zımba ilerleme hızı (60, 150, 250 ve 350 mm/dk) ve yağlama (yağsız, strec film ve mineral yağlayıcı) parametrelerinin çekme işlemine etkileri incelenmiştir. Bu parametrelere bağlı olarak deney numunelerinde meydana gelen yırtılma, sac kalınlığı incelmesi, kalıplama kuvveti, parça yüksekliği ve kulak oluşumu incelenmiştir. Küçük kalıp kavis değerlerinde saç malzemenin yırtıldığı, çekme hızı, kalıp kavislerinin artışı ve yağlayıcı seçimine bağlı olarak kalıplama kuvvetinde azalmalar meydana gelmiştir. Strec film kullanılarak yapılan deneylerde en düşük kalıplama kuvveti elde edilmiş ve parça kalınlığındaki değişimler azalmıştır. Kalıp kavis yarıçaplarının artması ile parçanın kavislerinde, yan duvarlarında incelmeler ve parçanın üst kısmında kalınlaşmalar artmıştır.