Kentsel tasarımda kullanıcı algısı ve yaşam çevresine aidiyeti belirleyen bileşenlerin analizi: Ankara Bahçelievler örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAMID HANIFEHNEZHAD

Danışman: KÜBRA ÇAMUR

Özet:

Bu çalışmada amaç, kentsel tasarımda kullanıcı algısı ve yaşam çevresine aidiyet hissini belirleyen bileşenlerin, Ankara’nın planlı gelişen ilk mahallerinden Bahçelievler’de analizidir. Bu kapsamda örnek alan olarak Ankara Bahçelievler’in tarihsel süreçte değişen gelişimi incelenmiş, imar planları ve mimari yapısında olan biçimsel değişimler üzerinde durulmuştur. Bahçelievler’de yaşayan 381 kişiye anket uygulanmıştır. Anket soruları, yaşayanların Ankara kent ve Bahçelievler mahalle düzeyinde algı ve yaşam çevresine aidiyetine ilişkindir. Elde edilen veriyle, kentsel mekanın fiziksel özellikleri ile bireylerin sosyo-ekonomik özelliklerinin algı ve aidiyet hissi üzerinde etkisi ve ilişkileri saptanmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre, Ankara kent algısı için Bahçelievler’deki yaşam süresi; Bahçelievler mahalle algısı için ise hane halkı büyüklüğü en güçlü algı bileşenleri olarak bulunmuştur. Hane halkı büyüklüğü, aynı zamanda Ankara ve Bahçelievler mahallesi yaşam çevresine aidiyet sorularında en güçlü değişken olarak tespit edilmiştir. Bu değişkenin yaşam çevresine aidiyet bulgularında en güçlü etki ve ilişkiye sahip olmasının nedeni mekanla kurulan ilişkinin aile bireylerinin ortak mekansal beklentileri ve ihtiyaçlarını karşılamanın önemli olmasıdır. Araştırmanın diğer temel bileşenini oluşturan algı, insanların yaşadığı çevrede aktif ve kalıcı hatıra ve metinlerden bilgi toplama sürecine işaret etmektedir. Algı, bireylerin yaşam çevresinden beyninde duyu organları tarafından toplanan organize edilme, anlam kazandırma ve yorumlama sürecidir. Araştırmanın bulgularında kent algısında “Bahçelievler’de yaşam süresi” bileşeni en yüksek ilişkili bileşen olarak tanımlanmış, bu sonuç süre ve aidiyet arasındaki etkiyi ortaya koymuştur. Anket sonuçlarına göre, Bahçelievler’in planlama ve tasarımında en önemli eksiklikler yeşil alanların yetersizliği, bisiklet ve engelli yollarının olmaması olarak ortaya çıkmıştır. Ticari işletmelerin ve eğlence mekanlarının çalışma saatlerine riayet etmemeleri ve gürültü problemi ise yaşam çevresine aidiyeti olumsuz etkileyen bileşenlerdir