Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Tuğçe Nida Nur ÖZBEK
Danışman: Nevin Gültekin
Özet:
Kültürel rotalar kıara, su ya da başka bir tür fiziksel güzergah olarak sınıflandırılan, kendine özgü dinamikleri taşıyan ve bu dinamiklerin doğa ile uyumunu/karşıtlığını gösteren, doğal, kültürel ve tarihi işlevselliği olan iletişim ağlarıdır. Bu rotalar çok boyutlu fikirlerin, bilginin ve değerlerin sürekli ve karşılıklı değiş tokuşunun sağlandığı, ülkeler, bölgeler veya kıtalar arasında yaşayan ve yaşatılan güzergahlardır. Bu nitelikteki kültürel rotaları, Avrupa Konseyi’nin, UNESCO’nun ve ICOMOS’un belirlediği kriterlerle belirlenmektedir. Olağanüstü Evrensel Değere (OED) sahip olan rotalar Dünya Miras Listesine alınarak, sürdürülebilirliği sağlanmaya çalışılmaktadır. Geçmişte farklı amaçlarla (askeri, ticari, dini vb.) kullanılan kültür rotaları, günümüzde turizm açısından önemli destinasyonlardır. Turizm pazarında bu destinasyonların tanınırlığı, rotanın ve rota üzerindeki değerlerin öznitelikleriyle belirlenen tema ile sağlanmaktadır. Ancak, kültürel değerlerin turizme odaklı kullanımıyla sağlanan kazanımlarla, çoğu kez başta taşınmaz kültür mirasının ve yerel halkın özdeğerlerinin sürdürülebilirliği gibi çeşitli yaşamsal faktörler yadsınmaktadır. Türkiye’de kültür rotaları “gelişim koridorları” olarak tanımlanmakta ve turizme açılması için çaba gösterilmektedir. Antik başkent Hattuşa odaklı Hitit Gelişim Koridoru henüz popüler ya da tüketim turizmi için çekici bir destinasyon olmadığı için uluslararasında kabul gören kriterlerle tanımlanması ve böylece sürdürülebilir koruma ve turizm yaklaşımıyla yönetilerek koruma-kullanma dengesinin sağlanması açısından umut taşımaktadır. Bu amaçla Hitit Yolu’nun OED tanımlanarak, kültürel rota niteliği ve sürdürülebilirlik ilkeleri belirlenecektir. Böylece bu yolun OED ve/veya kültürel rota niteliği ve kültürel turizme ilişkin potansiyelleri de tanımlanmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler : Kültür Rotası, sürdürülebilir kültür turizmi, akıllı destinasyon,
Hitit Yolu, Hattuşa.