Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hatice ÖNEY
Danışman: Mustafa Yel
Özet:
Çevresel sorunların hızla artması ile birlikte çevre eğitimine verilen önem de artmıştır. Çevre eğitimi sonunda bireyler çevre okuryazarlığı kazanımlarına sahip olmaktadır. Çevre okuryazarlığı bireyin edineceği çevre hakkındaki bilgi, çevreye yönelik tutum ve davranış unsurlarının bileşiminden oluşur. Birey edindiği çevre bilgisi ile çevre sorunlarını fark edererek olası çözümler üretir. Henüz çevre sorunu oluşmadan önlem alır. Farkındalık sağlayarak kazandığı davranışları yaşam boyu uygular. Alışkanlık haline getirdiği davranışlar ile sürdürülebilir çevre için katkı sağlar. Bu noktadan hareketle, sürdürülebilir bir çevre için çevre okuryazarı bireyler yetiştirmeyi hedefleyen araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmanın amacı, çevre okuryazarlığı konusunda yüksek lisans ve doktora tezlerini inceleyerek eğilimlerin belirlenmesi ile sonraki çalışmalara ışık tutmaktır. Çevre okuryazarlığı çalışmalarına yönelik bir sentezin yapıldığı bu araştırmada, nitel çalışma yöntemlerinden meta-sentez kullanılmıştır. Öncelikle YÖKTEZ veri tabanında erişime açık çevre okuryazarlığı ile ilgili yayınlanan tüm yüksek lisans ve doktora tezlerine ulaşılmıştır. Gerçekleştirilen tarama neticesinde 24 çevre okuryazarlığı konulu yüksek lisans ve doktora tezine ulaşılmıştır. İlgili tezler dahil etme ve hariç tutma kriterlerine göre değerlendirilmiştir. 2009-2020 yılları arasında yayınlanan 5 yüksek lisans tezi, 4 doktora tezi olarak toplamda 9 tez çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmaya dahil edilen tezlerin yayınlanma yılı, çalışma grubu, veri toplama yöntemleri, giriş temalarında işelenen konular, özellikle bulgular kısmı ve öneriler incelenmiştir. Sentez aşamasında ortak temalar çıkarılmış ve kodlanmıştır. Kodlama şablonuna göre, temalara dahil edilen tezlerin doğruluğunu kanıtlamak için güvenirlik hesaplanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; incelenen araştırmalarda en çok tercih edilen çalışma grubunun yükseköğretim öğrencileri ve öğretmen adayları olduğu, yaygın olarak kullanılan veri toplama aracının yapılandırılmış görüşme formu olduğu, kullanılan çevre eğitimi yaklaşımlarının öğrenci merkezli etkinlikler ile tasarlandığı ve çevre eğitimi derslerinin çevre okuryazarlığı kazanımları açısından daha verimli olduğu sonucuna varılmıştır. Son olarak meta-sentez analizi sonuçları doğrultusunda, çevre okuryazarlığı ile ilgili yapılması planlanan araştırmalar için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Çevre Okuryazarlığı, Çevre Eğitimi, Meta-sentez, Betimsel İnceleme