Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzik Eğitimi (Sy), Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2002
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OĞUZ KARAKAYA
Danışman: Hamit Önal
Özet:
ÖZET Türk Halk Müziği'nde bir müzik türü olan "Bozlak", Orta Asya'dan başlayarak günümüze kadar ulaşan ve yaylak - kışlak hayatı yaşayan Yörük / Türkmen ve Avşar oymaklarının kültürlerinin bir anlatım ve ifâde biçimi olmuştur. Anlam olarak "bozulamak, bozlamak, feryat etmek ve haykırmak" anlamlarında kullanılan bu kelime, Türkmenlerin ve Avşarların günlük yaşamlarında karşılaştıkları acı ve üzüntü ile eş anlamlı olmuştur. Yaşayan bir varlığın yok olması sebebiyle duyulan acının ve isyanın doğaya haykırılması "Bozlak" kültürünün doğmasına sebep olmuştur. Türkmenler, Avşarlar ve bu oymaklar arasında bulunan Abdallar, "Bozlak" geleneğini günümüze kadar ulaştırmışlardır. Türk Halk Müziği ile ilgili kaynaklarda Bozlakların ezgisel yapısı, işlediği konuları ve Bozlaklarda kullanılan ağızlar konusunda yeterince ayrıntılı bilgilere ulaşılamamaktadır. Bazı kaynaklarda "Bozlak" bir ayak (makam) olarak gösterilmektedir. Oysa, bugün bilinen eski ve yeni Bozlaklar incelendiğinde, Bozlakların bir tek makamda değil, çeşitli makamlarda olabileceği görülmektedir. Bozlakları ezgisel açıdan, "Avşar Bozlakları" ve "Türkmen Bozlakları" olarak iki ana başlık halinde inceleyebiliriz. Bozlaklarda konu olarak "ferdi" ve "toplumsal" acılar dile getirilmiştir. Bozlaklar seslendirilirken, "Avşar Ağzı" "Türkmen Ağzı" ve "Âşık Said Ağzı" olmak üzere üç çeşit ağız kullanılmıştır. Orta Anadolu'da, Kırşehir, Kırıkkale, Keskin, Ankara, Aksaray, Konya, Niğde ve Çukurova Bölgesi'ndeki Türkmenlerin, Avşarların ve Abdalların yaşattığı "Bozlak" kültürü, Orta Asya'ya dayanan geçmişiyle Türk Halk Müziği'nin en eski türlerinden biridir.