Dairesel Verilerin Analizinde Kullanılan İstatistik Yöntemler


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gamze KÜÇÜK ÖNTAŞ

Danışman: BÜLENT ÇELİK

Özet:

Veri toplamak ve bu veriyi doğru istatistiksel yöntemlerle analiz etmek bilimsel araştırmaların önemli basamakları arasındadır. Araştırmada kullanılan istatistiksel yöntem veriye uygun değilse ya da veri kullanılan istatistiksel yönteme uygun değilse elde edilen sonuçlar gerçeği yansıtmayacak ve yanlış yorumlamalara neden olacaktır. Dairesel verilere jeoloji, biyoloji, fizik, tıp, diş hekimliği, astronomi gibi alanlarda rastlamak mümkündür. Dairesel ve doğrusal verilere ait istatistikler ve yapılacak istatistiksel analiz yöntemleri de farklı olacaktır. Yön kavramında herhangi bir büyüklük söz konusu olmadığından, gözlem değerleri merkezi orijin olan bir birim çemberin çevresi üzerinde noktalarla ya da orijini bu noktalarla birleştiren birim vektörlerle gösterilebilir. Dairesel veriler kısaca [0, 2π) aralığında tanımlı verilerdir. Bu çalışmada, dairesel verilerin özelliklerini ve doğrusal verilere uygulanan temel istatistiksel yöntemlerle arasındaki farklar incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda dairesel veriler için temel parametre değerlerinin hesaplanması açıklanmış ve dairesel veri analizindeki temel olasılık dağılımı olan von Mises dağılımı incelenmiştir. Yapılan literatür incelemesinde diş hekimliği alanında elde edilen açısal ölçümlerin doğrusal veri olarak değerlendirildiği tespit edilmiş, bu nedenle bu alana ilişkin veri ele alınarak bir uygulama yapılmıştır. Böylece açısal verilere ait istatistiklerin doğrusal verilere ilişkin istatistiklerden farklılıkları ortaya konmuştur