Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Bilinci, Çevreye Yönelik Tutum ve Görüşlerinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ahmet ÇAĞATAY YANIK

Danışman: Semra Benzer

Özet:

Bu araştırma ortaokul öğrencilerinin çevre bilincinin ve çevreye yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değişimini ve çevre sorunlarına yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2020-2021 eğitim öğretim yılında Kilis ili Merkez ilçede bir devlet ortaokulunda öğrenim gören 303 öğrenci ile yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Çevre Bilincinin Kazanılmışlığına Yönelik Anket Formu (ÇBKYAF), Çevre Tutum Ölçeği (ÇTÖ) ve Çevre Sorunlarına İlişkin Soru Formu (ÇSİSF) kullanılmıştır. Verilerin analizinde nicel veriler için uygun istatiksel işlemler bir programda yapılmıştır. Nitel veriler için ise çevre sorunlarına ilişkin soru formundan elde edilen veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Nicel verilerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov- Smirnov ve Shapiro- Wilk testleri ile incelenmiştir. Normal dağılım gösteren verilerde t testi ve ANOVA, normal dağılım göstermeyen verilerde ise Mann- Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. ÇBKYAF ile öğrencilerin sınıf düzeyi, aile gelir durumu ve baba eğitim durumunun değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı farklılık olduğu; cinsiyet, fen bilimleri karne notu, anne eğitim durumu, anne- baba mesleği, kardeş sayısı, çevre kirliliği ile ilgili bilgileri en çok elde ettikleri kaynak, çevre ile ilgili sosyal etkinliğe katılma durumu ve ailede çevre sorunlarının konuşulma durumlarına göre istatiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı belirlenmiştir. ÇTÖ ile öğrencilerin fen bilimleri karne notu, baba mesleği ve ailede çevre sorunlarının konuşulma durumlarına göre istatiksel olarak anlamlı farklılık olduğu; cinsiyet, sınıf düzeyi, aile gelir durumu, anne- baba eğitim durumu, anne mesleği, kardeş sayısı, çevre kirliliği ile ilgili bilgileri en çok elde ettikleri kaynak, çevre ile ilgili sosyal etkinliğe katılım durumlarına göre istatiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel bölümünde ise öğrenciler çevre sorunlarının oluşum nedenlerini genelde insan kaynaklı ortaya çıktığına dair görüş belirtmişlerdir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar doğrultusunda çevre sorunlarının çözümünün ancak insan davranışlarındaki değişim ile mümkün olacağı ön görülmektedir.

Anahtar Kelimeler : Çevre, Çevre bilinci, Çevreye yönelik tutum, Çevre sorunları, Çevre eğitimi, Ortaokul öğrencileri