Okul öncesi dönem çocuklarının bilişsel yetenekleri ve erken matematiksel akıl yürütme becerilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, -, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SİNEM TURĞUT

Danışman: Serap Demiriz

Özet:

Bu araştırmanın amacı okul öncesi eğitim alan 61-72 aylık çocukların bilişsel yeteneklerini ve erken matematiksel akıl yürütme becerilerini incelemektir. Nicel araştırma yaklaşımının benimsendiği bu araştırma tarama modelindedir. Araştırmada veri toplamak amacıyla, "Kişisel Bilgi Formu", "Bilişsel Yetenekler Testi Form-6" ve "Erken Matematiksel Akıl Yürütme Becerileri Değerlendirme Aracı" kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 61-72 aylar arasında bulunan, öğretmen görüşlerinden elde edilen verilere göre tipik gelişim gösteren 2020-2021 eğitim öğretim yılında İzmir ili merkez ilçelerinde Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi anasınıflarında ve bağımsız anaokullarında eğitime devam eden 200 çocuk oluşturmaktadır. Elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; çalışmaya katılan çocukların bilişsel yetenekleri cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Yaş değişkeninde Sözel boyutta, anne öğrenim durumu değişkeninde Sözel, Sayısal, Sözel Olmayan boyutlarında ve bilişsel yetenek toplam puanında, baba öğrenim durumu değişkeninde Sözel, Sözel Olmayan boyutlarında ve bilişsel yetenek toplam puanında ve aylık gelir durumu değişkeninde Sözel, Sayısal, Sözel Olmayan boyutlarında ve bilişsel yetenek toplam puanında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Araştırmaya katılan çocukların matematiksel akıl yürütme becerileri cinsiyet ve yaş değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir. Anne öğrenim durumu değişkeninde Ölçme Alanı, Veri Analizi ve Olasılık, Tümevarım ve Tümdengelim boyutlarında, baba öğrenim durumu değişkeninde Veri Analizi ve Olasılık boyutunda ve aylık gelir değişkeninde Ölçme Alanı, Veri Analizi ve Olasılık, Tümevarım ve Tümdengelim boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Bilişsel Yetenekler Testi Form-6'nın Sözel, Sayısal ve Sözel Olmayan boyutları ile Erken Matematiksel Akıl Yürütme Becerileri Değerlendirme Aracı'nın Ölçme Alanı, Veri Analizi ve Olasılık, Tümevarım ve Tümdengelim boyutları arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bilişsel Yetenekler Testi Form-6 toplam puanı ile Erken Matematiksel Akıl Yürütme Becerileri Değerlendirme Aracı'nın Ölçme Alanı ve Tümevarım boyutları arasında yüksek düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın yapıldığı toplumsal risk faktörü olan pandemi dönemi ve araştırmanın sonuçları birlikte incelendiğinde ebeveynlerin çocukları ile geçirdikleri zamanın ve iletişimin artması, evde yapılan etkinliklerin çeşitlenmesi çocukların ilgili becerilerdeki performanslarının pozitif yönde etkilendiği söylenebilir. Araştırmacılar, ilgili becerileri farklı risk faktörü ortamlarında inceleyebilirler.