Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: PINAR KUBAŞIK
Danışman: NEVİN SÜLEYMANOĞLU
Özet:Bu çalışmada; literatürde verilen yönteme göre sentezlenmiş ve moleküler yapıları FTIR ve 1H-NMR spektroskopik teknikleri kullanılarak karakterize edilmiş, urasil içeren azo boyarmaddeleri, 6-amino-5-[(4-nitrofenil) diazenil] pirimidine-2,4(1H,3H)-dion (I) ve 6-amino-5-[(4-bromofenil)diazenil]pirimidin-2,4(1H,3H)-dion (II) üzerine, moleküler modelleme çalışması ve antiparaziter aktivite çalışması gerçekleştirilmiştir. Moleküler modelleme çalışmasında; öncelikle, Bileşik I ve II’nin olası tautomerik formlarının moleküler yapıları optimize edilmiş ve moleküler toplam enerjileri hesaplanmıştır. Her iki bileşik için gaz fazında ve DMSO çözücüde, en düşük enerjili ve dolayısıyla en kararlı form olarak belirlenen imin-diketo-hidrazon formları dikkate alınarak; hesaplamalar, Yoğunluk Fonksiyoneli Teorisi (DFT) yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bileşik I ve II’nin imin-diketo-hidrazon formlarının optimize geometrileri, IR ve 1H-NMR spektral verileri, DFT/B3LYP/6-311++G(d, p) yöntemi ile elde edilmiş ve, teorik spektral veriler deneysel olanlarla karşılaştırılmıştır. Antiparaziter aktivite çalışmasında; Bileşik I ve II, Leishmania infantum, Leishmania major, Leishmania tropica promastigotları ve Trichomonas vaginalis trofozoitlerine karşı ilk kez test edilmiştir. Layşmanya promastigotlarına karşı in vitro antilayşmanyaz aktiviteler, alamar mavisi eklenmiş sıvı mikrodilüsyon yöntemi ile ve in vitro trikomonasidal aktiviteleri, Trichomonas vaginalis parazitlerine karşı triptikaz maya özütü maltoz (TYM) ortamı kullanılarak test edilmiştir. Testlerde; antilayşmanyaz etki Minimum İnhibitör Konsantrasyon (MİK) değerlerinin ve trikomonasidal etki Minimum Letal Konsantrasyon (MLK) değerlerinin standart ilaçlar için elde edilen değerlerle karşılaştırılması ile belirlenmiştir. Teorik çalışma ileride ilaç geliştirme çalışmalarında kullanılabilecek, antiparaziter özellik gösteren ajanların yapısal özelliklerinin ortaya konulması açısından önemlidir. Bu çalışmalar antiparaziter aktivite sonuçları ile birlikte değerlendirildiğinde ilaç tasarımı ve geliştirilmesi çalışmalarına katkı sağlayacak ve bu çalışmalarda dikkate alınacak kimyasalları belirlemede yol gösterici olacaktır.