Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Selen KAYA
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Özlem Sağıroğlu Demirci
Eş Danışman: Can Güngör
Özet:
Eski çağlarda insanoğlu, yaşamın kaynağı suyu taşıma, dağıtma, depolama ve kullanma gibi amaçlar için pek çok yapı geliştirmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle günümüzde işlevini yitiren bu yapıların çoğu çeşitli nedenlerle zarar görmektedir. Tarihi su yapılarının koruma sorunlarını tespit etmek ve bu doğrultuda koruma stratejileri geliştirerek yapıların korunmasını sağlamak bu tezin amacını oluşturmaktadır. Bu amaçla geniş bir literatür taramasıyla ulaşılan tarihi su yapıları ilk işlevlerine göre sınıflandırılarak tanımları yapılmıştır. Kültürel miras değerleri ortaya koyulan yapıların yeterince ilgi görmedikleri ve korunmaları için sıklıkla yeniden işlevlendirme yönteminin kullanıldığı görülmüştür. Kullanılan yöntem analiz edilirken izlenecek bir yöntem ya da rehber olmadığından, yurt içi ve yurt dışında yeni işlev verilmiş su yapısı örnekleri karşılaştırılmış, ülkemizdeki uygulamalarda meydana gelen koruma sorunlarının tespiti yapılmıştır. Yurt içinde yeni işlev verilmesine rağmen koruma sorunları devam eden örnekler arasından, UNESCO Geçici Dünya Miras Listesi’ne girmiş Gaziantep’e özgü kastel yapıları taşıdıkları miras değeri bağlamında örneklem yapı olarak seçilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda, yeni işlev verilen kastellerin doğru bir işleve sahip olmamaları nedeniyle bulunduğu dokudaki dönüşümden kopuk bir vaziyette olduğu; ilgisizlik ve hatalı onarım gibi nedenlerle yapıların bozulmaya devam ettiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, yapıları modern hayata entegre edebilecek yeni işlevler verilerek, bütüncül yaklaşımın temelini oluşturduğu kültür rotası yöntemi ile koruma önerisi getirilmiştir. Bu öneri sonucunda kastellerin daha fazla bozulmadan gelecek kuşaklara aktarılabileceği öngörülmüştür.
| Anahtar Kelimeler : Tarihi su yapıları, koruma, yeniden işlevlendirme, kastel, Gaziantep |