Ürogenital sistem kanserlerinde kullanılan cisplatinin neden olduğu ovaryum hasarının, telomerlerle ilişkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖKÇE NUR ARIK EROL

Danışman: Gülnur Take Kaplanoğlu

Özet:

Bu çalışmada cisplatinin neden olduğu ovaryum hasarına sikloastrogenolün etkilerinin, foliküler aktivasyon, hücresel proliferasyon , protein sentezi ve apoptoz yolakları üzerinden araştırılması hedeflendi. Bu amaçla, gavaj ve intraperitoneal uygulama yapılan kontrol grupları (n=5), sikloastrogenol verilen grup (n=10), cisplatin verilen grup (n=10) ve cisplatin+sikloastrogenol verilen grup (n=10) olmak üzere, 180-200 gram ağırlığındaki 40 adet sprague dawley rattan 5 deney grubu tasarlandı. Deneklerden serumdan AMH ve telomeraz enzim seviyesi ölçümü gerçekleştirildi. FOXO3a, PCNA, mTOR, ve Kazpaz 3 proteinleri immünohistokimya metodu ile değerlendirildi. Histomorfolojik değerlendirmeler neticesinde cisplatinin preantral follikül sayılarında azalmaya neden olurken sikloastrogenolun bu azalmayı tolere ettiği görüldü. İmmünohistokimya deneyleri neticesinde cisplatinin FOXO3a ve PCNA tutulumunda azalmaya neden olurken sikloastrogenol bu azalmaları tolere ettiği gözlemlendi. mTOR immünohistokimya deneyleri neticesinde uzun dönem cisplatin uygulamasının oosit nükleusunda veziküler yıkıma ve disorganizasyona neden olduğu, sikloastrogenol uygulanan gruplarda ise oosit nükleuslarında veziküler tutulumda artış olduğu belirlendi. Bu duru sikloastrogenolün, protein sentezini artırmasıyla ilişkilendirildi. Apoptoz belirteci olan Kaspaz 3 immünohistokimya deneyleri neticesinde ise cisplatinin kaspaz 3 tutulumunu artırdığını, sikloastrogenolün ise anti-apoptotik etki gösterdiği belirlendi. Real-time PCR ile telomer uzunluğu ölçümü sonucunda, cisplatinin telomerlerde kısalmaya neden olduğu, sikloastrogenolün ise hem telomeraz enzim aktivitesinde artış sağlayarak hem de telomerlerde uzama sağlayarak etki ettiği görüldü. Sonuç olarak cisplatinin düşük doz ve uzun dönem uygulanmasının ovaryum morfolojisi ile folikül sayı ve yapısında dejeneratif etki gösterdiği, ve kısa dönem düşük doz uygulanan CAG'ın ise proflaktik özellik sergilediği belirlendi.