Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nurgül Maden
Danışman: Hasan Şahin Kızılcık
Özet:
Bu çalışmanın amacı, dokuzuncu
sınıf fizik dersi kitabında kullanılan seçilmiş modeller türlerinin ne sıklıkla
kullanıldığını ve bu modellerin bilimsel hata içerip içermediklerini sorgulamaktır.
Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi temel alınarak
yapılmıştır. Dokuzuncu sınıf için MEB’in fizik dersi kitabında yer alan, görsel
açıdan ön plana çıkan matematiksel model, harita/diyagram/tablo ve
simülasyonlar incelenmiştir. Araştırmanın geçerlilik ve güvenirliğini artırmak
için kitap içindeki taranan model görselleri ile bir form ile uzman görüşüne
başvurulmuştur. Konu alanında üç uzman tarafından değerlendirilen ilgili form
ile modellerin hatalı olup olmadığı, hatalı ise hatanın ne olduğunu yazmaları
istenmiştir. Ayrıca hata derecelerini belirlemeleri istenmiştir. Bunun için
hataya denk gelmedikleri, doğru olduğunu düşündükleri modeller için “0”, kısmen
hatalı olduğunu düşündükleri modeller için “1” ve tümüyle hatalı olduğunu düşündükleri
modeller için “2” hata puanı vermeleri istenmiştir. Verilerin analizini
yaparken betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Uzmanlar arasındaki uyumu
belirlemek için kappa katsayısı hesaplanmıştır. Kappa katsayısı 0,98 olarak
bulunmuştur ve mükemmel olarak ele alınabilir. Hataların değerlendirilmesi
bölümünde doğrudan alıntı ve örneklere yer verilerek geçerlilik ve güvenirlik
artırılmaya çalışılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, en
sık kullanılan model türünün diyagramlar olduğu, en az sayıda kullanılanın ise
simülasyonlar olduğu görülmüştür. Diyagramlardan sonra en çok kullanılan model
türü matematiksel modellerdir. Modeller, genellikle ünitelerin içerdiği
konulara konu uzunluklarına göre dengeli dağılmıştır. Araştırma sonuçları,
uzmanların üçünün de doğru olarak nitelendirdiği model oranının %34,98 olduğunu
göstermektedir. Modellerin yaklaşık 2/3’ünde hata olmasına karşın bu hataların
derecesi farklıdır. Bu nedenle, uzmanlardan doğru, kısmen ve tümüyle hatalı
olmalarına göre ayırmaları istendiğinde hata oranı yalnızca %17,40 olarak
bulunmuştur. Bu da çoğu modeldeki hataların kısmi olduğunu göstermektedir.
Model türleri bazında incelendiğinde, en çok hata oranının simülasyonlarda
(%52,78), en az hata oranının tablolarda (%9,62) olduğu görülmektedir. Modellerde
yer alan hatalar Ölçek/Orantı Hataları, Eskik/Hatalı Bilgiler, Yanlış İzlenim
Oluşturan Hatalar, Gösterim Hataları, Diğer Hatalar olmak üzere
sınıflandırılmıştır. En çok rastlanan hata türü Eksik/Hatalı Bilgiler, en az
rastlanan hata türü ise Ölçek/Orantı Hataları olmuştur.