ÇED yönetmeliği'nde yapılan değişikliklerin karar vericiler ve uygulayıcılar üzerindeki etkilerinin incelenmesi: madencilik sektörü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: MERAL ERKAN

Danışman: AYSEL GAMZE YÜCEL IŞILDAR

Özet:

Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED), gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek muhtemel etkilerinin incelendiği bir süreçtir. Ülkemizde ÇED süreci, 1993 yılında yayınlanan ÇED Yönetmeliği ile yürürlüğe girmiştir. Ancak bu yönetmelik, 1993-2014 yılları arasında 7 defa revize edilmiş, 10 defa da madde değişikleri yapılmıştır. Bu tez çalışması ile ÇED Yönetmeliği'nde yapılan değişikliklerin madencilik sektörü üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bakanlığa yapılan ÇED başvurularının en fazla bu alanda olması ve madencilik faaliyetlerinin çevreye olan olumsuz etkileri düşünülerek, bu sektör çalışma alanı olarak seçilmiştir. Tez çalışması kapsamında; ÇED Yönetmeliği'nde yapılan değişikliklerin çevre, madencilik sektörü ve uygulama olmak üzere üç alana olan olumlu ya da olumsuz etkilerinin, başka bir deyişle, yapılan değişikliklerin bu 3 alan üzerindeki avantaj ve dezavantajlarının ortaya konması hedeflenmiştir. Bu amaçla hazırlanan anket formu, ÇED sürecinde karar vericiler olan Bakanlık çalışanları ile uygulayıcılar olan firma çalışanlarına uygulanmış ve farklı iki tarafın, yaklaşımları karşılaşılmıştır. Ayrıca anketi desteklemek üzere, Bakanlık elemanları ile birebir görüşmeler de yapılarak, anket sonuçları ile birlikte değerlendirilmiştir. Ankete katılan örneklemin büyük çoğunluğu % 65 ile çevre mühendislerinden oluşurken, maden mühendisleri oranı ise % 4,3 dür. Bu durum çevrenin korunması' başlığı altındaki sorulara güvenilir cevaplar verilmesi açısından önemlidir, ancak madencilik sektörü' başlığı altındaki sorulara verilen cevaplar konusunda sıkıntı yaratmaktadır. Mesleki tecrübeye bakıldığında; Bakanlık çalışanlarının mesleki tecrübesi firma çalışanlarının tecrübelerinden fazladır. Bu durum ÇED sürecini yürüten ve karar verici olan Bakanlığın, bu süreçte doğru kararlar vermesi ve firmaları doğru yönlendirmesi açısından önemlidir. Ankete katılanların verdiği cevapların büyük bir çoğunluğu emin değilim' şeklindedir. Bu cevapların bazılarını özetleyecek olursak; hem bakanlık hem de firma çalışanları ÇED sürecinin kısalmasını %58,3'ü olumlu bulmaktadırlar. ÇED Yönetmeliğinde yapılan değişikler madencilik sektörünü olumlu yönde etkilemiştir. ifadesine verilen cevaplar incelendiğinde; % 38,7 ile bütün katılımcıların ve % 55,6 gibi bir oranda da Bakanlık temsilcilerinin emin değilim' cevabını vermesi dikkat çekicidir. Olumlu bakanların % si ise genel olarak % 39,2'dir.E-ÇED sistemi sürecin her aşaması şeffaf bir ortamda işletilerek tüm paydaşların bilgilendirilmesi sağlanmaktadır. İfadesine ise; Bakanlık ve firma çalışanlarının toplam % 77,3'ü katıldıklarını belirtmişlerdir.