Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Özlem GEZMİŞ
Danışman: SEBAHAT ERDOĞAN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Polimerizasyon proseslerinde temel hedef istenen kalitede polimer üretmektir. Polimerizasyon reaksiyonları ekzotermik reaksiyonlar olduu için büyük miktarlarda ısı açıa çıkar. Ortaya çıkan bu ısı endüstriyel boyutta polimer üretiminde önemli sorunlara neden olur. Ayrıca radikalik zincir reaksiyonlarında çok hızlı bir ekilde yüksek molekül aırlıklarına çıkıldıı için ortam viskozitesi hızla artar. Polimerlerin ısıl iletkenlikleri de düük olduundan ısı aktarımı ve dolayısıyla sıcaklık kontrolü son derece zorlaır. Polimer kalitesi dorudan sıcaklık, balatıcı konsantrasyonu gibi polimerleme reaksiyonu sırasındaki koullara, balı olup; reaktör sıcaklıının polimerleme sırasında çok iyi kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu çalımada, stirenin yarı kesikli bir polimerizasyon reaktöründe, minimum süre içinde istenen dönüüme, zincir uzunluu sayısına ve molekül aırlıına ulamak için gerekli optimum iletim koulları bulunmutur. Besleme giri sıcaklıı profili farklı koullar için, sistemin matematiksel model denklikleri ve enerji denkliklerinden elde edilmitir. Optimizasyon ilemlerinde balatıcının sürekli olarak reaktöre beslenmesi durumu göz önüne alınmıtır. Sistemin simülasyonu MATLAB ve Simulink simülasyon programı ve FORTRAN programlama diliyle gelitirilmi programlar yardımıyla yapılmıtır. Reaktör içi sıcaklıı, kendinden ayarlamalı (self-tuning) PID denetleyici ile kontrol edilmeye çalıılmıtır. Kendinden ayarlamalı PID denetleyicinin ayar parametreleri genetik algoritma ile bulunmutur. Daha sonra, belirlenen PID parametreleri yardımıyla deneysel çalımalara geçilmitir. Deneysel çalımalar su ile ön deneme deneyleri ve polimer deneyleri olmak üzere iki kısımdan olumutur. Belirli zaman aralıklarıyla alınan numunelerden % monomer dönüşümü ve viskozite ortalama molekül ağırlığı değerleri hesaplanmıştır. Yapılan çalışmada genetik algoritma ile kendinden ayarlamalı PID deneticinin, yarı kesikli polimer reaktör sıcaklığını başarıyla kontrol ettiği sonucuna ulaşılmıştır.