Akuaponik Sistem Uygulamalarının Öğrencilerin Ekosistem Ekolojisi Konusundaki Akademik Başarılarına Etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşegül BAYKIR

Danışman: Semra Mirici

Özet:

Bu çalışma ile Akuaponik Sistem STEM Etkinliğinin, 10.sınıf öğrencilerine uygulanması, uygulama sonrası bu etkinliğin öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin ve etkinliğe yönelik öğrenci ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Akuaponik Sistem STEM Etkinliği öğrenciler ile birlikte 6 hafta boyunca ders dışı aktivite olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Bursa’da bulunan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı bir lisenin 10. Sınıfında okumakta olan 14 öğrenci ile bu okulda çalışan 1 öğretmen ve farklı okullarda çalışmakta olan 8 biyoloji ve fen bilgisi öğretmenleri oluşturmuştur. Çalışma nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte uygulandığı karma araştırma deseni kullanılarak gerçekleştirilmiş olup çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden zayıf deneysel desenlerden tek gruplu ön test-son test deseni kullanılmış, nitel araştırma yöntemlerinden ise durum çalışmasından yararlanılmıştır. Etkinliğin başında ve sonunda öğrencilere başarı testi olarak Çetin (2003) tarafından geliştirilen “Ekoloji Kavramları Testi” uygulanmış, etkinliğin sonunda ise araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları ile etkinliğe yönelik öğrenci ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Başarı testinden elde edilen veriler SPSS 25 istatistik paket programından yararlanılarak nicel olarak analiz edilmiş, yarı yapılandırılmış görüşme soruları ise nitel olarak analiz edilerek içerik analizi yöntemi ile çözümlenerek değerlendirilmiştir. Nicel verilerin analizinde, verilerin normal dağılıma uygun olup olmadığı "Kolmogorov Smirnov/Shapiro Wilk" testleri kullanılarak tespit edilmiştir. Öğrencilerin sayısı parametrik koşulları sağlamadığından ve değişkenler normal dağılım göstermediğinden analizler non-parametrik testler ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin toplam puanları ön test ve son test sonrası değerlerin karşılaştırılmasında ve her soru için ön test ve son test değerlerin karşılaştırılmasında parametrik olmayan analiz tekniklerinden "Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi" kullanılmıştır. Cinsiyet değişkenine göre ön test ve son test değişimleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığını anlayabilmek için ise "Mann Whitney-U Testi" kullanılmıştır. Tüm analizler için anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Öğrencilerin ekoloji kavramları testinden aldıkları ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında puanlar arası istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. (p<0,05). Araştırmaya dahil olan öğrencilerin cinsiyet değişkenine göre ön test ve son test değişimleri arasında ise anlamlı istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunamamıştır (p<0,05). Nitel verilerin analizinde ise, öğrenci görüşleri ile çalışma grubunda yer alan öğretmenlerin düşüncelerinin genel anlamda örtüştüğü tespit edilmiştir. Bu doğrultuda bu çalışma sonunda Akuaponik Sistem STEM Etkinliğinin öğrenci ve öğretmen görüşlerine göre ilgi çekici, heyecan verici ve eğlenceli bir etkinlik olduğu, öğrencilerde merak uyandırdığı, öğrencilere özgüven ve sorumluluk kazandırdığı, öğrencileri grup çalışmasına yönlendirerek öğrenciler arasında iş paylaşımı ve iş birliği geliştirdiği, öğrencileri problem çözmeye ve fikir üretmeye teşvik ettiği, öğrencilerin bilimsel çalışmalara karşı ilgilerini ve motivasyonlarını arttırdığı tespit edilmiştir. Bunun yanında akuaponik sistemlerin ilgi çekici ve özendirici olmasından ve bilgiyi somutlaştırabilmesinden, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretim Planında yer alan kazanımları sağlaması, STEM içeriğini öğretebilmesi, 3 boyutlu olması, görerek, yaparak ve yaşayarak öğrenmeyi sağlaması ve günlük hayat ile ilişki kurmayı sağlamasından ötürü öğretim materyali olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir. Aynı zamanda akuaponik sistemlerin öğretim materyali olarak kullanıldığında Biyoloji dersi kapsamında ekosistem, ekoloji ve özellikle madde döngüleri konularının anlatımında fayda sağlayarak kullanılabileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Akuaponik sistem, STEM, STEM etkinliği, ekosistem ekolojisi