Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Öğrenci: İBRAHİM FIRAT BALKAYA
Danışman: FERHAT GÜL
Özet:Bu çalışmada, alüminyum basınçlı dökümünde kalıp hasar mekanizmaları ve buna etki eden unsurlar araştırılmıştır. Deneysel çalışmada, basınçlı döküm kalıp davranışının simüle etmek amacıyla AlTiN, CrN ve CrN-AlTiN gibi PVD yöntemiyle kaplanmış H13 çeliği numuneler, nitrürlenmiş H13 ve Ç1020 çeliği kullanılmıştır. Kaplamasız ve AlTiN, CrN ve CrN-AlTiN kaplamalı numuneler birbirleri ile kıyaslanmıştır. Deneysel çalışma başlamadan önce döküm şartlarını simüle etmek adına bir deneysel düzenek yapılmıştır. 5 mm çap ve 100 mm boya sahip özdeş numuneler farklı sıcaklık ve sayılarda önce ergiyik metale, akabinde 100°C'lik sıcak suya olmak üzere döngüsel olarak daldırılmış ve numune yüzeyindeki hasar incelenmiştir. Bu incelemeler önce kaba olarak gözle, daha sonra stereo mikroskopta yapılmıştır. Son olarak, hassas kesim makinesiyle kesilen numuneler parlatılarak stereo mikroskop altında mikroyapı kıyaslaması yapılmıştır. Kaplamalı numuneler için ileri inceleme taramalı elektron mikroskobu altında yapılmıştır. Kaplamasız Ç1020 numunelerin yüzey dayanım ömrünün oldukça kısa olduğu, PVD yöntemiyle kaplanmayan tüm H13 numunelerinde nispeten uzun ömürlü olmalarına rağmen, yetersiz oldukları görülmüştür. PVD kaplanmış H13 numunelerin başarılı yüzey dayanımı sergiledikleri gözlenmiş, yüzey pürüzlülüğü nispeten fazla olan AlTiN-CrN (multilayer) kaplamanın en başarılı kaplama olduğu görülmüştür.