Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: SALİH SÖYLER
Danışman: CEMAL YILMAZ
Özet:Gömülü patlayıcıların tespitinde, birbirinden farklı çok sayıda bilimsel yöntemler kullanılmaktadır. Gerek patlayıcılardaki farklılıklar gerekse patlayıcıların gömülü olduğu ortamların farklılığı patlayıcı tespitini zorlaştıran faktörlerdir. Günümüzde kara mayınlarının tespit edilmesinde yaygın bir şekilde aktif detektörler kullanılmaktadır. Aktif detektörler kara mayınlarını yüksek bir hassasiyetle tespit edilebilmektedir. Bununla birlikte aktif detektörlerin çalışma şekli hayati derecede önemli bir tehlikeye de yol açmaktadır. Arazide mayın taraması yaparken aktif detektörlerden etrafa gönderilen elektriksel sinyaller bazen mayınların ateşleme mekanizmalarını tetiklemekte ve mayının patlamasına yol açabilmektedir. Kara mayınlarının ateşleme mekanizmalarını tetiklemeden tespit etmenin yolu ise pasif detektör kullanmaktır. Pasif detektörlerin en büyük handikapı ise aktif detektörler kadar yüksek bir hassasiyetle mayın tespiti yapamamalarıdır. Bu durum pasif detektörlerin en az aktif detektörler kadar tehlikeli sonuçlar doğurmasına yol açmaktadır. Bu çalışmada manyetik anomali ile patlayıcıların tespitinin yapıldığı pasif dedektör tasarlanmış ve pasif detektörlerin handikaplarını ortadan kaldıran çözümler geliştirilmiştir. Bu amaçla; manyetik anomali, mesafe ve toprak tipini esas alan yapay zekâ tabanlı yeni bir yaklaşım önerilmektedir. Önerilen yaklaşım sayesinde toprağa gömülü mayınların sadece tespit edilmesi değil aynı zamanda teşhisi de (sınıflandırılması) yüksek bir hassasiyetle gerçekleştirilebilmektedir. Önerilen yaklaşımı doğrulamak ve test etmek amacıyla deney düzeneği tasarlanmıştır. Farklı şartlar altında ölçülen gerçek veriler kayıt altına alınmıştır. Elde edilen veriler modern ve etkili yapay zekâ teknikleriyle işlenerek alternatif modeller geliştirilmiştir. Yapay sinir ağları ve meta-sezgisel tabanlı melez sınıflandırma modelleri üzerinden test ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Geliştirilen sistemden elde edilen sonuçlar, kara mayınlarının sadece tespitinin değil, sınıflandırılmasının da yüksek bir hassasiyetle gerçekleştirilebileceğini göstermektedir.