2,4 DİNİTROFENOL UYGULAMASININ KARACİĞER VE BÖBREK DOKULARINDA OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PINAR ARIBAL

Danışman: ŞULE COŞKUN CEVHER

Özet:

2,4-dinitrofenol kimyasalını içeren ve zayıflama hapı olarak satılan DNP adlı madde, düzenli olarak kullanıldığında hızla kilo kaybına neden olurken maalesef kabul edilemeyecek kadar yüksek önemli yan etkilere neden olmaktadır. Zayıflama etkisi dıĢında DNP' nin mitokondriyal solunum zinciri üzerine etkisi pek çok biyolojik olayı olumsuz etkilemekte ve termoregülatör homeostazda bir baĢarısızlığa sebebiyet vermektedir. OluĢan kontrolsüz hipertermi oksidatif strese neden olmaktadır. Ġlacın kullanımı esnasında ortaya çıkan oksidatif olaylar ve doku antioksidan sistemlerinin aydınlatılması yönünde karaciğer ve böbrek dokularındaki oksidatif etkilerin ne yönde olduğu çalıĢmamızın asıl amacını oluĢturmaktadır. ÇalıĢmamızda kullandığımız 60 adet Wistar albino rat (30 erkek, 30 diĢi) (250-300 gr) 10 gruba ayrılmıĢtır. Kontrol grupları hariç diğer 8 gruba DNP, oral gavaj yolu ile uygulanmıĢtır. Yukarıda verilen deney protokolünü takiben deneyin sonunda kalplerinden kan alınarak denekler feda edilmiĢtir. Daha sonra feda edilen hayvanların karaciğer ve böbrek dokularında malondialdehit (MDA) ve glutatyon (GSH) düzeyleri spektrofotometrik olarak incelenmiĢtir. Sonuçlar aritmetik ortalama±standart hata olarak ifade edilmiĢ olup, Anova Varyans Analizi uygulanmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda DNP’ nin bilinen kilo verme etkisi dıĢında karaciğer ve böbrek dokularındaki oksidatif stres ve antioksidan durumu ortaya konmuĢtur. 2,4 Dinitrofenol akut ve subakut uygulamalar arasında istatistiksel anlamda farklılıklar tespit edilmiĢtir. Bireyler subakut uygulamalarda ilaca karĢı dirençli hale gelmiĢ ve kontrol gruplarıyla anlamlı farklılıklar görülmemiĢtir. DüĢük dozda uygulanan DNP diĢi bireylerde oksidatif stresi arttırırken erkek bireylerde herhangi bir etkiye rastlanmamıĢtır. Erkek bireyler metabolizmal olarak ilaca daha dirençli durumda bulunmuĢtur. DNP kullanımı ile karaciğer ve böbrek dokularında, hem diĢi hem de erkek ratlarda MDA ve GSH düzeylerinde, kontrol gruplarına göre farklılıklar tespit edilmiĢtir. DNP’ nin çok düĢük dozlarda kullanımı kimi gruplarda karaciğer lipit peroksidasyonunu arttırmaktadır. Erkek bireyler diĢi bireylere göre ilaca karĢı daha dirençli bulunmuĢtur