Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Burcu Yılmaz Kaya
Danışman: METİN DAĞDEVİREN
Özet:Günümüz ekonomik şartları altında ekip çizelgeleme, özellikle havayolu taşımacılığı işletmeleri için hayati öneme sahip bir karar verme problemidir. Uygun olmayan çizelgeler firmanın hizmet üretkenliğini ve toplam performansını olumsuz yönde etkiler, maliyetleri arttırır ve firma prestijini zedeler. Bunların yanında kötü çizelgeleme faaliyetlerinin çalışan memnuniyeti ve performansı üzerinde de olumsuz etkisi olduğu bilinmektedir. Ekip çizelgeleme problemi mevcut literatürde ekip eşleme ve uçuş rotalama olarak isimlendirilen iki alt problemden oluşan NP-Zor yapıda bir karar problemidir. Her ne kadar bu problem tipinin ana girdisini insan olgusu oluşturmakta olsa da mevcut literatürde insani faktörlerin çizelgeleme ve çizelge bozulmaları konularında etkilerinin dikkate alınmadığı ve hatta incelenmediği görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye yerel pazarında faaliyet gösteren büyük ölçekli bir havayolu firmasının İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanından gerçekleştirmekte olduğu uçuşları için, literatürdeki diğer örneklerden farklı olarak, her iki alt probleminin de ele alındığı tam bir ekip çizelgeleme faaliyeti gerçekleştirilirken, mevcut çalışmalarda çok nadiren incelendiği görülen ileri ekip çizelgeleme faaliyetleri de insani faktörlerin etkileri göz önünde bulundurularak ekip ataması gerçekleştirilmesi ile sonuca ulaştırılmıştır. Bu problemlerin çözümünün, literatürde bulunan benzerlerinin çözümlerinden farklı olarak, herhangi bir kestirimci metot, sezgisel ya da yalnızca etkin çözüm sunabilecek bir matematiksel yöntem gerektirmeksizin, en iyi sonuç sunacak saf matematiksel modeller ile gerçekleştirilebilmesini mümkün kılabilmek amacı ile çalışma kapsamında özel bir karar destek sistemi geliştirilmiş, bilinen ve ileri ekip çizelgeleme problemlerini yeni bir bakış açısıyla ele alan bir yaklaşım önerilmiştir. Çalışmada yer alan insani faktör analizi, etkin ve güvenilir bir grafiksel çıkarım metodu olan Etki Diyagramı yapısı ile gerçekleştirilirken, hesaplamalarda karşılaşılabilecek insani hataların en aza indirgenebilmesi amacı ile hesaplamalarda bir yazılım aracı kullanılmıştır. Gerçekleştirilen gerçek hayat uygulaması sonuçları öne sürülen yeni yaklaşımın uygulanabilir, etkin ve güvenilir yapısını oluşturulan tek ve çok amaçlı modellerin ve bunların sonuçlarının karşılaştırmalı analizi ile ortaya koymaktadır.