Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Özlem BALKOCA
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Özlem Sağıroğlu Demirci
Eş Danışman: Can Güngör
Özet:
Müştemilatlar, geleneksel mimariye sahip kırsal alanlarda konut yapılarının yetersiz kaldığı işlevleri üstlenmeleri için inşa edilen, kendilerine özgü mekân kurgularına sahip yardımcı yapılara karşılık gelmektedir. Bu kapsamda, ekonominin çoğunlukla tarım ve hayvancılığa bağlı olduğu kırsal yerleşimlerde; konut ile birebir ilişkisi bulunan ağıl ve ahırlar, samanlıklar, odunluk/ tezeklik/ kömürlükler ile ambarlar öncelikli olarak müştemilat yapıları arasında ele alınmaktadır. Bu çalışma kapsamında ise Çorum ili İskilip ilçesi kırsalında yapılan incelemeler sonucu belgelenen, yöreye özgü yapım teknikleri ile inşa edilmiş ve geçmişin izlerini üzerlerinde taşıyan kendilerine özgü niteliklere sahip ambar, ahır ve samanlık yapıları konu edilmektedir. Literatürdeki çalışmalarda konu edilmeyen veya herhangi bir koruma çalışmasının yapılmadığı, kırsal yaşam kültürünün üretim dinamiklerinin en önemli parçası olan bu yapılar için yok olma süreci gün geçtikçe hızlanmaktadır. Bu bağlamda, Çorum ili, İskilip ilçesine bağlı 11 köyde (Seki köyü, Yanoğlan köyü, Akçasu köyü, Hallı köyü, Hacıhalil köyü, Yaylacıkseki köyü, Kurusaray köyü, Karmış köyü, Elmalı köyü, Karagöz köyü, Kavak köyü) belgeleme çalışması kapsamında, özgün niteliklerini koruyan ahır, ambar ve samanlık gibi müştemilat yapıları tespit edilerek belgelenmiştir. Yapılan çalışmalar kapsamında, özgün niteliklere sahip yapıların fotoğrafları çekilmiş, gerekli görülen yerlerde ölçüler alınıp rölöveleri hazırlanmış ve böylece geleneksel yapım teknikleri, malzemeleri ve mekân kurguları tespit edilerek tipolojik değerlendirmeleri yapılmıştır. Dünya da ve ülkemizdeki ahır, ambar ve samanlık yapıları da incelenerek müştemilat yapılarının kurgu ve mimarisi üzerinden çıkarımlar yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında hedeflenen, beşeri ve doğal sebeplerle yok olma tehlikesi altında bulunan ve özgün nitelikleri ile geçmişten günümüze kadar varlıklarını sürdürebilmiş müştemilat yapılarının belgelenerek yapısal bütünlüklerinin devamlılığını ve geleceğe aktarımını sağlamaktır.
Anahtar Kelimeler : İskilip,
kırsal
konstrüksiyon