Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURCU SEL
Danışman: Mehmet Akif Sözer
Özet:
Bu araştırmada dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde eşya pedagojisine dayalı etkinlikler aracılığıyla öğrencilerin değişim ve sürekliliği algılama becerisinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemlerinden araştırmacının aynı zamanda uygulayıcı da olduğu eylem araştırmasından yararlanılmıştır. İlk aşamada ihtiyaç analizine gidilerek; sosyal bilgiler öğretim programı incelenmiş, alanyazın taraması yapılmış ve sınıf öğretmeni ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Ardından planlama aşamasında eşya pedagojisine dayalı etkinlikler (eşya zaman kapsülü hazırlama, eşya tarihi çalışması yapma ve eşyaya dayalı tematik zaman şeridi oluşturma) hazırlanmış ve üç eylem planı dâhilînde uygulamaya konmuştur. Araştırmada ölçüt örnekleme yönteminden yararlanılmış ve bu doğrultuda çalışma grubunu dördüncü sınıfta öğrenim gören 17 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak başarı testinden, açık uçlu soru formundan, yarı yapılandırılmış görüşme formundan, öğrenci günlüklerinden ve ürünlerinden faydalanılmıştır. Başarı testinin yapı geçerliği için tetrakorik korelasyon matrisine dayalı faktör analizinden, kapsam geçerliği için belirtke tablosundan ve Lawshe tekniğinden, güvenirliği için ise KR-20 değerinden yararlanılmıştır. Açık uçlu soru formunda ve dereceli puanlama anhtarlarında kapsam geçerliği için belirtke tablosundan ve Lawshe tekniğinden, güvenirlik için ise puanlayıcılar arası Kappa katsayısından faydalanılmıştır. Araştırmanın inandırıcılık (iç geçerlik) sürecinde uzman incelemesi, aktarılabilirlik (dış geçerlik) sürecinde ayrıntılı betimleme, güvenirlik sürecinde ise veri çeşitleme (triangulation) tekniği kullanılmıştır.
vi
Birinci alt probleme ilişkin veriler Wilcoxon işaretli sıralar testi, ikinci alt probleme ilişkin veriler puanlama anahtarı, üçüncü alt probleme ilişkin veriler içerik analizi ve dördüncü alt probleme ilişkin veriler ise dereceli puanlama anahtarı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda değişim ve sürekliliği algılama becerisi kapsamında öğrencilerin eşya temelli etkinlikler öncesindeki ön test başarı puanları ile eşya temelli etkinlikler sonrasındaki son test başarı puanları arasında son test lehine anlamlı bir farklılığın olduğu saptanmıştır. Değişim ve süreklilik algısı kapsamında öğrencilerin benzerlik ve farklılıkları belirleyebildikleri, gelecek zaman algısı kapsamında tahmin yürütebildikleri, değişim ve süreklilik boyunca sosyokültürel bağlamın etkilerini keşfedebildikleri, kronolojik açıdan görsel kanıtlar kullanabildikleri ve sıralama yapabildikleri görülmüştür. Ancak değişime ilişkin çoklu nedensellik ilişkileri geliştiremedikleri, değişime ve sürekliliğe ilişkin nedenleri kısıtlı bir bakış açısıyla tek boyutta yorumladıkları, değişim süreçlerinde teknolojinin güçlü etkilerini ifade ederken farklı disiplinleri (sosyal, ekonomik, kültürel, vb.) göz önünde bulunduramadıkları ve kronolojik beceriler (ölçme, zamansal aralıkların ve alanın belirlemesi, vb.) açısından bir takım sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun eşya temelli etkinliklere yönelik olarak “mutluluk vermesi, güzel olması, eğlenceli olması, ilgi çekici olması, keyifli olması, vb.” şeklinde olumlu görüş bildirdikleri, çok az bir kısmının ise tarihsel eşyaya ulaşma ve sınıfa getirme süreçlerinden, etkinliklerin uzun sürmesinden kaynaklanan olumsuz düşüncelere sahip olduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda araştırmacılara, öğretmenlere ve politika üreticilere birtakım öneriler sunulmuştur. Bu kapsamda değişim ve sürekliliği algılama becerisi, öğretim programlarında sadece teknoloji konuları ve kronolojik becerilerle sınırlı tutulmamalıdır. Değişim ve sürekliliği algılama becerisi ile ilgili kazanımlar daha yoğun bir şekilde fen, dil, matematik gibi farklı derslere yayılabilir. Öğretim programında yer alan kazanımlarda doğrudan “sürekliliğe” vurgu yapan ifadelerin sayısı artırılabilir. Değişim ve sürekliliği algılama becerisinin yaş, dil, matematiksel beceriler, sosyo-ekonomik düzey vb. değişkenler üzerinden incelendiği korelasyonel araştırmalar gerçekleştirilebilir.
Anahtar Kelimeler : Değişim ve süreklilik algısı, Eşya pedagojisi, Eylem araştırması, Sosyal bilgiler, Tarihsel zaman