Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMġĠRELĠK ANABĠLĠM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kevser ALTAY
Danışman: Nermin Gürhan
Özet:
Bu araĢtırma, Ankara‟daki ortaokul kurumlarında öğrenim gören 5., 6., 7. ve 8. sınıf
öğrencilerinde, yeme bağımlılığı düzeyini ve yeme bağımlılığını etkileyen faktörleri incelemek
amacıyla tanımlayıcı-kesitsel tipte yapılmıĢtır. AraĢtırma 2019-2020 ve 2020-2021 eğitim-öğretim
yılları içerisinde Ankara Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü‟ne bağlı 23 ortaokulda öğrenim gören ve
öğrenciler arasından “basit tesadüfi örnekleme” yöntemiyle seçilmiĢ 2092 ortaokul öğrencisi ile
gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırma ölçek sahibinden, üniversitenin etik komisyon biriminden ve
araĢtırmanın uygulanması için Ankara Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü‟nden gerekli izinler alınarak
yapılmıĢtır. AraĢtırmanın verileri, “KiĢisel Veri Formu” ve “Yale Yeme Bağımlılığı Ölçeği”
kullanılarak elde edilmiĢtir. Veri toplama araçları, yazılı ve sözlü onam alınarak ve yüz yüze
görüĢme yapılarak, sınıf ortamında bir ders saati süresince öğrenciler tarafından doldurulmuĢtur.
Verilerin değerlendirilmesinde, kategorik değiĢkenler için sıklıklar (sayı, yüzde), sayısal
değiĢkenler için tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma) kullanılmıĢtır. Niteliksel
verilerin karĢılaĢtırılmasında Ki-kare testi, gereken durumlarda Fisher‟s Exact testi kullanılmıĢtır.
AraĢtırmaya katılan öğrencilerin %56,2‟si kız, %43,8‟i erkek olup yaĢ ortalaması 12,44±1,13‟tür.
Öğrencilerin %15,4‟ü 5.sınıf, %22,9‟u 6.sınıf, %36‟sı 7.sınıf, %25,6‟sı 8.sınıf öğrencisidir.
Öğrenciler beden kitle indeksine göre sınıflandırıldığında, %48,7‟si normal kilolu olarak
bulunmuĢtur. Beslenme alıĢkanlıkları incelendiğinde; %52,6‟sının düzenli beslendiği, %26,6‟sının
en çok akĢam öğünlerinde yediği, %61,6‟sının öğünleri 15-30 dakika arasında tükettiği ve
%33,9‟unun günde 501-1000 ml su içtiği bulunmuĢtur. Öğrencilerde aĢırı yeme isteği uyandıran ve
bundan dolayı sorun yaĢadıkları yiyecekler sıralandığında; ilk beĢ sırada cips (%48,3),
çikolata/gofret (%45,1), kola/gazoz (%43,3), pizza/lahmacun/döner (43,1) ve pasta/kek (37,2)
olarak bulunmuĢtur. Öğrencilerde en çok görülen semptom %91,9 ile “bırakma konusundaki
baĢarısızlık ya da bırakma konusundaki endiĢe” dir. Öğrencilerin ölçekten aldıkları puanlara göre
%8,2‟sinde yeme bağımlılığı olduğu saptanmıĢtır. Sonuç olarak, beden kitle indeksi yüksek olan,
okul baĢarısı düĢük olan, annesi çalıĢan, gelir düzeyi düĢük olan, harçlık miktarının yetersiz
olduğunu düĢünen, daha fazla arkadaĢı olması isteyen, daha ince ya da daha kilolu olmak isteyen,
yemek yedikten sonra kusan, yemek yedikten sonra suçluluk hisseden, düzensiz beslenen, sevinçli
olduğunda daha sık ve çok yiyen, psikoloğa baĢvuran, fiziksel hastalığı olan ve egzersiz yapmayan
öğrencilerde yeme bağımlılığı olduğu görülmüĢtür.
Anahtar Kelimeler : Adölesan, ortaokul öğrencileri, yeme bağımlılığı, hemĢirelik