Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilişüstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: SEDA ŞAHİN

Danışman: NEVRİYE YAZÇAYIR

Özet:

Bu araştırma, Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilişüstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi amacıyla yapılmış betimsel bir çalışmadır. Araştırma 2013-2014 eğitim öğretim yılında, Gazi Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalına devam eden 2. ve 4. sınıf 300 öğretmen adayı üzerinde yapılmıştır. Bilişüstü farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla orijinal olarak Schraw ve Dennison (1994) tarafından geliştirilen, Abacı, Çetin ve Akın (2006) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Bilişötesi Farkındalık Envanteri (BFE); Problem çözme becerilerini incelemek için orijinali Heppner ve Peterson (1982) tarafından geliştirilen, Taylan (1990), Şahin, Şahin ve Heppner (1993) tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan Problem Çözme Envanteri (PÇE) uygulanmıştır. Diğer bağımsız değişkenler hakkında bilgi toplamak amacıyla araştırmacı taraından Kişisel Bilgi Formu düzenlenmiştir. Araştırmanın alt problemlerine yanıt aramak amacıyla araştırma verilerinin analizinde bağımsız örneklem t testi ve pearson momentler çarpım korelasyonu analizi kullanılmıştır. En düşük hata payı p<.05 olarak alınmıştır. Araştırmanın sonucunda yapılan analizlere göre öğretmen vii adaylarının bilişüstü farkındalık düzeyleri yüksek olarak tespit edilmiştir. Bilişüstü farkındalık düzeyleri toplam ve alt boyut puanları cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermemektedir. Sınıf düzeyine göre bilişüstü farkındalık düzeyleri toplam ve alt boyut puanları ise anlamlı bir farklılık göstermektedir. Yine bilişüstü farkındalık düzeyleri toplam puanı ile öğrenim görülen üniversite arasında bir farklılık olmamakla birlikte alt boyutlardan sadece İzleme boyutu Gazi Üniversitesi lehinde anlamlılık göstermektedir. Öğretmen adaylarının PÇE' ye ait toplam puanı orta- yüksek düzeyde tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının problem çözme becerileri toplam puanı ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. PÇE alt boyutlarından ise Güvenli yaklaşım ve Planlı yaklaşım boyutları erkek öğrenciler lehine anlamlılık ifade etmektedir. Sınıf düzeyleri ve problem çözme becerileri toplam puanları arasında anlamlı bir farklılık yokken PÇE Planlı yaklaşım boyutu erkek öğrenciler lehinde anlamlılık göstermektedir. PÇE toplam puanlarının öğrenim gördükleri üniversiteye göre farklılık göstermediği görülmüştür. PÇE alt boyutlarından Aceleci yaklaşım boyutu ise Gazi Üniversitesi lehinde anlamlılık göstermektedir. Öğretmen adaylarının bilişüstü farkındalık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasında p<.05 düzeyinde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. BFE toplam puan ile PÇE alt boyutlarından aceleci yaklaşım, düşünen yaklaşım, kaçıngan yaklaşım ve planlı yaklaşım puanları arasında anlamlı ilişki mevcuttur. PÇE' nin toplam puanı ile BFE'nin alt boyutlarından prosedürel bilgi, durumsal bilgi, planlama, izleme, değerlendirme ve bilgi yönetme boyutları arasında anlamlı ilişki mevcuttur. BFE açıklayıcı bilgi düzeyi, prosedürel bilgi düzeyi ve durumsal bilgi düzeyi alt boyutları ile PÇE kaçıngan ve planlı yaklaşım alt boyutları; BFE planlama düzeyi alt boyutu ile PÇE aceleci, düşünen ve kaçıngan yaklaşım alt boyutları; BFE izleme alt boyutu ile PÇE aceleci ve kaçıngan yaklaşım alt boyutları; BFE değerlendirme alt boyutu ile PÇE aceleci, kaçıngan ve planlı yaklaşım alt boyutları; BFE hata ayıklama boyutu ile PÇE kaçıngan yaklaşım alt boyutu; BFE bilgi yönetme alt boyutu ile PÇE aceleci, düşünen, kaçıngan ve planlı yaklaşım boyutları arasında anlamlı ilişki mevcuttur.