Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Eczacılık Meslek Bilimleri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇIGDEM YELKEN
Danışman: İsmet Çok
Özet:20.yüzyılda,zehirli kimyasalların üretim ve kullanımı hızlı bir sekilde artıs gösterdi. Binlerce kimyasal çevreye yayıldı. Aralarında,Kalıcı Organik Klorlu Pestisitler(OCP) ve poliklorlanmıs bifeniller (PCB’ler), Kalıcı Organik Kirleticiler’in (KOK) en önemli gruplarındandır ve bu bilesiklerin çogu büyük miktarlarda kullanılmıstır yada kullanılmaya devam ediyor ve çevresel kalıcılıklarına baglı olarak,biyoakümüle ve biomagnifike olabilmektedirler. Bu kimyasallara akut yada kronik maruziyet,genis bir yan etki profiliyle iliskilendirilebilir. OCP’ler 1940-1950’lerde büyük miktarlarda üretildi ve dünyadaki üretimi yıldan yıla artıs gösterdi. Türkiye’de, OCP’ler 1945’de zararlılara karsı kullanılmaya baslandı. Bu kimyasallar özellikle 1960’lı ve 1970’li yıllarda,1983 yılındaki kullanımları kısıtlanana kadar büyük miktarlarda kullanıldı. OCP’lerin çesitli dokulardaki kalıntı düzeyleri Türkiye’de 1976’dan bu yana belli zaman aralıklarında bölgesel arastırmalar yürütülerek izlenmeye çalısılmıstır. PCB’ler ticari olarak ilk kez 1929’da üretildi ve PCB’lerin çevredeki varlıgı hakkındaki endiseler 1960’larda basladı. Biyoakümülasyon ve toksisite nedeniyle, bu kimyasalların çesitli amaçlar için kullanımları 1970’lerin baslarından beri pek çok ülkede kısıtlandı yada yasaklandı. PCBler’in kapalı sistemlerde kullanımı Türkiye’de 1996’dan sonra kısıtlandı ve yasaklandı. Türkiye’de insanda ve çevrede PCB kontaminasyon düzeylerini gösteren çok sınırlı veri mevcuttur. Bu çalısma Antalya sehrinden elde edilen anne sütü örneklerinde bazı OCP’lerin ve indicator PCB’lerin miktarlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla,OCP ve PCB kontaminasyon düzeyleri Antalya’da en az 5 yıldır yasayan saglıklı bireylerden elde edilen 100 anne sütü örneginde internal standart olarak aldrin ve GC-ECD analizi kullanılarak belirlendi. Degerler, alfa-BHC (0.001), beta-BHC (0.150±0.492) gama-BHC (0.008±0.023), HCB (0.039±0.054), heptaklor epoksit (0.039±0.054), p,p’- DDE (1.062±0.689), ve p,p’-DDT (0.256±0.348)(yag:(ppm)) olarak 109 saptandı. Yedi major kalıcı PCB konjenerinin düzeyleri PCB 28,52, 101, 118, 138, 153 and 180 için sırasıyla1147,96±427.9, 722,58±384, 565,94±270.9, 1238,38±715.9, 5712,22±2293.7, 1136,4±5503 ve 6675±3149 pg\\g yag olarak ölçüldü. Antalya sehrinde yasayan insanlarda OCP ve PCB kontaminasyonunu gösteren ulusal bir veri bulunmamaktadır. Bu çalısmanın sonuçları bu konudaki ilk verileri saglamaktadır. Diger açıdan, çalısmanın sonuçları Türkiye’de farklı kaynaklardaki PCB kontaminasyonu hakkında katkı saglaması açısından önem tasımaktadır.