Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BİRNAZ KANBUR TEKEREK
Danışman: Ziya Argün
Özet:
ÖZ
Bu araştırmanın amacı üstün yetenekli öğrencilerin geometri öğrenme alanında akıl yürütme becerilerini incelemektir. Öğrencilerin düşünme süreçlerini derinlemesine incelemek
amaçlandığından nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Katılımcılar belirlenirken amaçsal örnekleme yöntemlerinden biri olan kolay ulaşılabilir
örnekleme metodu uygun görülmüştür. Böylece araştırmanın örneklemini gönüllü olarak katılan iki öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilere sunulacak veri toplama araçlarına literatür
ışığında belirlendikten sonra uzman görüşü de alınarak son şekli verilmiştir. Araştırmanın yürütülebilirliğini ve veri toplamada kullanılmaya karar verilen problem durumlarının
uygunluğunu tespit etmek amacıyla bir öğrenciyle pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi sırasında kullanılacak “Akıl Yürütme Bileşenleri” yine uzman görüşleri
alındıktan sonra son halini almış ve toplanan veriler bu bileşenlere göre betimsel ve içerikanalizine tabi tutulmuştur. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, üstün yetenekli öğrenciler
akıl yürütürken “fikir ileri sürme, çıkarım yapma ve gerekçelendirme” bileşenleri ile daha sık karşılaşılmıştır. Bunun yanında bu bileşenlere göre biraz daha ileri düzeyde olduğu
düşünülen “iddia etme, seçim yapma ve doğrulama/yanlışlama” akıl yürütme bileşenlerine daha seyrek rastlanılmıştır. İleri düzeyde olduğu düşünülen “gerekçeyi kontrol etme ve argüman zincirleri oluşturma” bileşenleri ise nadiren rastlanmıştır. Öğrencilerin çözmeye alışık oldukları ve bir tek cevabı olan sorularda zorlanmayarak akıl yürüttükleri ve alışık
olmadıkları rutin olmayan soruların çözümünde zorlandıkları ancak o ana kadar görmedikleri, farklı olan soruları da hevesle çözmeye çalışmış olmaları da araştırmanın diğer
sonuçlarındandır. Bu sonuç, bazı durumlarda onların akıl yürütme seviyesinin beklenenin (varsayılanın) altında kaldığını işaret etmektedir. Dolayısıyla bu öğrenciler daha çok rutin
olmayan, farklı ve derin düşünmeyi gerektiren, merak uyandıran problem durumlarıyla karşılaştırılması, onların akıl yürütmede ve problem çözmede var olan potansiyellerini
kullanabilmeleri ve temel matematiksel düşünme becerilerini geliştirebilmeleri açısından önem arz etmektedir. Buna uygun öğrenme ortamları hazırlamak için öğretmenlerin bu
durumlar göz önünde bulundurularak yetiştirilmesi, kendilerini buna göre hazırlamaları yerinde olacaktır. Ayrıca, program geliştiriciler de bu öğrencilere uygun öğretim programları
hazırlamaları onların beklenilen şekilde yetiştirilmelerinde etkili olacağı düşünülmektedir.