TRT'nin Türkçenin eğitimi ve öğretimi alanındaki politika ve uygulamaları

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: HAMZA GÜNERİGÖK

Danışman: YUSUF DOĞAN

Özet:

Bu araştırma, TRT'nin Türkçenin eğitimi ve öğretimi alanındaki politika ve uygulamalarının Türkçe öğretimi ve dil becerileriyle olan etkileşimini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda Türkçe öğretiminin yasal dayanakları ile TRT'nin bağlı bulunduğu kanunlar arasındaki bağlantıya, TRT spikerlerinin eğitimlerinde uygulanan program ve yöntemlere dikkat çekilmiştir. Araştırmanın amacı; TRT'nin dili kullanma alanındaki politika ve uygulamaları çerçevesinde standart konuşma dilinin ana hatlarını ortaya koymaktır. Araştırmada tarama modeliyle TRT'ye ait kurumsal bilgiler, yasal dayanaklar, geçmişe dönük tecrübeler ve günümüze ait bilgiler bir araya getirilmiştir. TRT'nin Türkçenin kullanımıyla ilgili hassasiyetlerini ortaya koymak amacıyla TRT spikerleriyle görüşme ve yazışma yoluyla röportajlar yapılmıştır. Örneklem seçimi oransız eleman örneklem yoluyla yapılmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılmak istenen hedef kitle başta dinleme ve konuşma olmak üzere dil becerilerini edinmesi gereken, radyo ve televizyon vasıtasıyla Türkçenin standart konuşma özeliklerinin ulaştırıldığı her yaştan vatandaşlardır. Aynı zamanda Türkçenin doğru kullanım özelliklerini öğrenme çabasında olan yabancılar da bu çalışmanın hedef kitlesi arasında gösterilebilir. TRT'nin Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Alanındaki Politika ve Uygulamaları başlıklı bu çalışma şu basamaklardan oluşmaktadır: Giriş bölümünde kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkisi ve dili etkileme gücü üzerinde durulmuş; problem durumu, araştırmanın amacı, araştırmanın önemi, araştırmanın sınırlılıkları, varsayımlar başlıklarına, konuyla ilgili tanımlara ve daha önce yapılan ilgili araştırmalara yer verilmiştir. Kavramsal çerçevenin belirlendiği ikinci bölümde dilin iletişimde ve kitle iletişim araçlarında üstlendiği rol üzerinde durulmuştur. Türkçenin yasal dayanakları, TRT'nin bağlı bulunduğu kanunlar ve TRT yayınlarına da bu bölümde yer verilmiştir. Yöntem bölümünde araştırmanı modeli, evren ve örneklem, verilerin toplanması ve verilerin analizi yer almaktadır. Veriler literatür tarama, görüşme ve yazışma yoluyla elde edilmiştir. Derlenen bilgiler ve yapılan röportajlar çeşitli başlıklar altında sunulmuştur. Bulgular ve yorumlar bölümünde yer verilen bu bilgiler; 1927'den günümüze spikerlik, dinleme ve konuşma becerileri açısından radyo ve televizyon, TRT bünyesinde verilen spikerlik eğitimleri ve program içerikleri, eğitimlerde yapılan uygulamalar ve yararlanılan kaynaklar, usta çırak ilişkisi, TRT'nin Türkçe politikası ve Türkçe Eğitim Merkezi, hazırlayıcı spikerlik eğitim programları başlıkları altında verilmiştir. Çalışmanın sonunda ise ekler bölümü bulunmaktadır. Türkçenin standart konuşma dilinin geliştirilmesine, dinleme ve konuşma becerilerinin kazandırılmasına katkı sağlayacağı düşünülen ve uygulamalarda kullanılabilecek ek metinler TRT'de yayımlanan programlar, haber bültenleri ve edebî türler arasından seçilmiştir. Bu çalışmanın; TRT, TRT spikerliği, Türkçenin konuşma dili, etkili konuşma, diksiyon ve Türkçenin fonetik alfabesi alanlarında çalışacak araştırmacılara yol gösterici olmasını diliyoruz