Ortaöğretim öğrencilerinin iklim ve yer şekillerinin kültür üzerindeki etkilerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Rize örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İLKNUR ÇAKMAKÇI

Danışman: ÜLKÜ ESER ÜNALDI

Özet:

Rize ili Karadeniz Bölgesi’nin Doğu Karadeniz Bölümü’nde, kıyıya paralel uzanan sıra dağların kuzey kesiminde yer almaktadır. Kıyıya paralel uzanan sıra dağların yükseltisi kıyıdan başlayarak güneye ve doğuya doğru gittikçe artmaktadır. Bu faktörlerin etkisinde Rize arazisi yüksek, dağlık, engebeli, parçalı bir yapı özelliği göstermektedir. Rize’de tarım arazileri dar ve parçalı şekildedir. Arazi yapısının özellikleri Rize’nin iklimine de etki etmiştir. Rize’nin iklimi; yazları serin ve yağışlı, kışları ılık ve yağışlı her mevsim yağışlı bir iklimdir. En fazla yağışı sonbahar en az yağışı ilkbahar mevsiminde almaktadır. Rize, Türkiye’nin en yağışlı ili olma özelliğine sahiptir. Yıllık yağış miktarı ortalama 2300 mm, bağıl nem oranı ortalama % 75, yıllık ortalama sıcaklık 14 oC civarındadır. Bu araştırmada amaç, ortaöğretim öğrencilerinin iklim ve yer şekillerinin kültür üzerindeki etkilerine ilişkin görüşlerini inceleyerek, bu faktörlerin coğrafya öğretimi üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Ayrıca öğrencilerin yaşadıkları yerin coğrafyası hakkında bilgi sahibi olup olmadıklarını yaşadıkları coğrafyanın çevresindeki doğal ve beşeri faktörlere etkisini anlaması amaçlanmıştır. Çalışma sırasında literatür taramalarından elde edilen veriler konu başlıkları altında sınıflandırılarak analiz edilmiş ve yeri geldikçe elde edilen bilgilerden yararlanılmıştır. Ayrıca Rize ilinin kıyı kesiminden ve iç kesiminden olmak üzere, iki okul görüşme formu uygulamak amacıyla belirlenmiştir. Alanda yapılan araştırmalar ve gözlemler sonucunda elde edilen bilgiler ışığında belirlenen okullarda onuncu sınıflardan on öğrenciye beş adet yarı yapılandırılmış maddeden oluşan görüşme formu uygulanmıştır. Görüşme formu sonucunda elde edilen veriler kayıt altına alınmış, kayıt altına alınan veriler dikkatlice çözümleyerek betimsel analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Görüşme formunda katılımcılara yöneltilen iklim ve yer şekilleri hakkında bilgi sahibi olup olmadıkları bu vii faktörlerin insanların etkinlikleri üzerindeki etkilerinin nasıl olduğu şeklindeki sorulara katılımcıların verdikleri cevaplar betimsel analiz edilmiştir. Katılımcıların iklimin bitki örtüsünden yapı malzemesine, tarım ürünlerinden yemek kültürüne kadar birçok faktör üzerinde etkili olduğunu, yer şekillerinin yerleşme tipinden ulaşıma, tarım arazilerinin konumlarından kullanılan araçlara, insanların hareket şeklinden konuşma şekillerine kadar birçok faktör üzerinde etkili olduğunu ifade etmişlerdir. Sonuç olarak söylenebilir ki iklim ve yer şekilleri insanların faaliyetleri üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak etkili olmaktadır. Sonuçlar karşılaştırıldığında araştırma alanından toplanan literatür bilgileriyle katılımcıların bilgileri arasında paralellik olduğu görülmektedir