GELİŞİGÜZEL TİTREŞİM ALTINDA ÇALIŞAN FÜZE LANÇER SİSTEMLERİNİN YORULMA ÖMÜR ANALİZİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Burak KARAMAN

Danışman: Nizami Aktürk

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Askeri sistemler, zorlu koşullar altında uzun süreler görev yapabilen sistemlerdir. Çok
farklı çevre koşullarında kendilerinden beklenilen fonksiyonu yüksek bir başarı oranıyla
yapmaları gerekir. Beklenmedik durumların geri dönüşü olmayan sorunlara neden olması
nedeniyle, tasarım aşamasından envantere alınmasına oradan da ömür döngüsün
tamamlayana kadar her aşaması dikkatle planlanan sistemlerdir. Teknolojik gelişmelere
paralel olarak geliştirilen askeri sistemlerin karmaşıklıkları da artmaktadır. Her bir sistem
kendi içerisinde onlarca farklı alt sistemden oluşmaktadır. Bu kadar farklı sistemin birlikte
sorunsuzca görev yapabilmesi ihtiyacın iyi bir şekilde tanımlanıp, tasarımların birlikle
eşgüdümlü yürütülmesine bağlıdır. Platforma entegre edilen lançer gibi sistemler, ömürleri
süresince gelişigüzel titreşimlere maruz kalırlar. Bu titreşimlerin uzun dönem etkisi sonucu
mekanik yorulma gibi istenmeyen durumlarlar ortaya çıkar. Bu kapsamda askeri
sistemlere entegre edilen komponentlerin yorulma davranışlarının incelenmesi; sistemin
güvenilirlik ve sürdürülebilirlik açılarından önem arz etmektedir. Sistemlerin ömür
döngüleri süresince envanterdeki durumları da yakından incelenmesi gerekir. Envanterdeki
sistemlerin nasıl kullanıldığı , hangi yüklere maruz kaldığı, bu yüklerin tasarım
dönemindeki varsayımlar ile tutarlığı, sistemin kullanımda kaldığı süre boyunca göz önüne
alınmalıdır. Envanterdeki sistemlerin belirli periyotlarda kontrollerinin yapılması ve dahili
sensörler ile ölçümler alınması hem sistemin bakım/onarım idamesi açısından avantaj
sağlamaktadır, hem de sonraki projeler için gereksinimlerin daha doğru belirlenmesini
sağlamaktadır.Tez kapsamında lançer sistemi ömür ve bakım yaklaşımları açılarından
dörde bölünerek incelenecektir. Yapısal parçaların ömür analizi, sistem üzerinden alınan
kısıtlı veriler kullanılarak gerçekleştirilecektir. Genellikle tek eksen zorlama için yapılan
analizler üç eksen için yapılacaktır. Kısıtlı verilerden daha doğru sonuçlar elde etmek ve
hasarın dağılım şeklinde tanımlayabilmek amacıyla Bootstrap ve Monte Carlo
yöntemlerinin birlikte kullanarak hasar hesaplaması yapılan bir yöntem önerilecektir.
Önerilen yöntemin tanımlanmasının ardından uygulaması da gerçekleştirilecektir.

Mekanik yorulma, gelişigüzel titreşimler, sonlu elemanlar
yöntemi, Monte Carlo benzetimi, Bootstrap yöntemi