Etkileşim Odaklı Tasarım Modelinde Kullanıcı Deneyimi Tasarımının Ambalaj Tasarım Çalıştayı Üzerinden İncelenmesi: Bir Tasarım Metodu Olarak Tasarımda Vizyon


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zeynep OĞRAK

Danışman: AYDIN ŞIK

Özet:

Satın alma öncesinde kendiliğinden başlayıp sonrasında da gelişerek devam eden nihai tüketici ve ürün arasındaki duygusal bağların, tasarım disiplini içerisinde dikkate alınmasını sağlayan ‘kullanıcı deneyimi’ kavramının önemi giderek artmaktadır. ‘Kullanıcı deneyiminin’ anlaşılması için yapılan çalışmaların; ‘ürün odaklı tasarım’, ‘kullanıcı odaklı tasarım’ ve ‘etkileşim odaklı tasarım’ olmak üzere bu üç model çerçevesinde oluştuğu görülmektedir. Etkileşim olmadan deneyimin olmayacağı ve etkileşim anlaşılmadan kullanıcı deneyiminin anlaşılamayacağı öngörüsü ile bu çalışmada kullanıcı deneyimini, ‘etkileşim odaklı tasarım’ modeli kullanarak incelemenin uygun olabileceği düşünülmüştür. Literatürde kullanıcı deneyiminin anlaşılması için pek çok teorik çalışma bulunmakla beraber, uygulamada tasarımcılara yol gösterecek bir metodun eksikliği hissedilmektedir. Bu çalışmanın amacı da teorik olarak ele alınan ‘kullanıcı deneyimi tasarımı’ kavramının uygulamada da incelenmesidir. Literatür taramasından sonra modeli pratize etmek amacıyla bir ambalaj tasarımı çalıştayı düzenlenmiş, tasarım sürecinde temel tasarım metodu olarak da Hekkert ve Van Dijk’in ‘Vision in Desin’ Türkçe karşılığı ile ‘Tasarımda Vizyon’ metodu uygulanmıştır. Böylelikle ilk defa olarak metot tarafımızdan, bir ambalaj tasarım çalıştayında pratize edilmeye çalışılmıştır. Kendi içinde büyük rekabete sahip olan ambalaj sektörü alanında kullanıcı deneyimi üzerine yapılan çalışmaların fark yaratacağı düşünülmüştür. Etkileşim odaklı bir metot olan ‘tasarımda vizyon’ ile ambalajın önce anlamı daha sonra formu tasarlanmış, böylelikle ambalajın kullanıcı ile kuracağı ‘zihinsel’ ve ‘fiziksel’ iletişim tutarlı şekilde ele alınarak anlamlı bir tasarım ortaya konmaya çalışılmıştır. Ardından metodun uygulanabilirliği, çalışmada ele alınan kuramsal kullanıcı deneyimi tasarım modeli perspektifinde ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.