Miyazaki sinemasında kültürel imgelerin temsili ve mekansal kurgusu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞULE SİNEM SÜRDEM

Danışman: ZEYNEP ULUDAĞ

Özet:

Zamanla değişen kültürel ve sosyal süreçlerin etkisi altında olan mimarlıkta bu değişken süreçlerin aktarımı mekân ile olmaktadır. Mekân yalnızca tanımlı ve fiziksel boyuta sahip bir kavram değil, toplumsal ve kültürel özgünlükleri, dönüşümleri, etkileşimleri barındıran çok boyutlu bir kavramdır. Dolayısıyla mekânın disiplinler arası zeminde yer alması farklı bir alan olan animeler üzerinden mekânsal çıkarımlar yapabilme imkânı tanır. Bu çalışmada ise mekânın imgeler üzerinden temsil edilen kültürel boyutu, animelerdeki mekân üretimi ve kültürel değerlerin temsil edilme biçimi üzerinden ele alınmaktadır. Çalışmanın kuramsal çerçevesini oluşturan temsil üst başlığında kültür, imge ve mekân kavramları üzerinden yapılan değerlendirme mimari eserler üzerinden değil, animatör Hayao Miyazaki’nin animeleri ile çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın kavramsal çerçevesine göre seçilen animeler olan "Komşum Totoro, Ruhların Kaçışı ve Rüzgar Yükseliyor" Miyazaki’nin senaryosunu yazdığı ve yönettiği, üç ayrı anlatı üzerine kurulu filmlerdir. Bu eserler Miyazaki’nin yetiştiği kültür temelli imgeleri, tasarladığı mekânlara yansıtması nedeniyle çalışmada tercih edilmiştir. İncelenen animeler yalnızca kültürel atıflar yapmakla kalmayıp, kültürün ve mekânın eleştirel bir temsilini sunmaktadır. Ayrıca animeler yalnızca temsil nesnesi değil, mimarlığa dair öğeleri gerçek ya da kurgusal bir durum ile ilişkilendiren imgeleri kullanarak, mekânı zihinsel boyuta taşıyan bir olgudur. Bu bağlamda seçilen animeler mimarlığa dair öğeleri, anlatıyı oluşturan bir bileşen olarak kullanmakta ve imgeler ile bu mekânsal öğeleri zihinsel boyuta taşımaktadır. Çok boyutlu mekânsal kurgu ve temsil ettiği kültürel değerler ile görsel bir sanat formu olan animelerin sunduğu kültürel referansları deşifre etmeyi ve toplumsal hafızanın taşıyıcısı olan eleştirel mekânın gücünü ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma ile elde edilen bilgiler mimarlık disiplinine aktarılmaya çalışılmıştır.