Biyoloji öğretmen adaylarının laboratuvar kavramına ilişkin metaforları ve görsel imajları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: İREM YÜCEL CENGİZ

Danışman: GÜLAY EKİCİ

Özet:

Bu araştırmada, biyoloji öğretmen adaylarının laboratuvar kavramına ilişkin metaforlarının ve görsel imajlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, biyoloji öğretmen adaylarının laboratuvar kavramına ilişkin oluşturdukları metaforlar ve çizimleri incelenmiştir. Araştırmada, nitel araştırma modeli kapsamında olgu bilim (fenomenoloji / phenomenology) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubu 2014-2015 yılı bahar yarıyılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Bölümü Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı 1., 3., 4. ve 5. sınıflarında öğrenim gören 95 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak iki bölümden oluşan bir veri toplama formu kullanılmıştır. Birinci bölümde Laboratuvar ............... gibidir, çünkü . sorusu, ikinci bölümde ise, Laboratuvar kavramının size hatırlattıklarını çizerek anlatınız. sorusu yer almaktadır. Hazırlanan ölçme aracının ölçüm geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesi amacıyla toplam 8 biyoloji öğretmen adayı ile araştırmanın pilot uygulaması gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın güvenirliğine yönelik olarak uzmanlar arası uyum katsayısı birinci bölüm için % 95, ikinci bölüm için ise %100 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel istatistiklerden frekans değerleri ve vii yüzdelik değerleri verilerek tablolaştırılmıştır. Veri toplama formunun ilk bölümünde öğretmen adayları tarafından oluşturulan metaforlar ortak özellikleri dikkate alınarak 14 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Bu kapsamda öğretmen adaylarının laboratuvar ile ilgili metaforlarının en fazla araç gereç, üretim yeri ve keşfedilmeyi bekleyen kategorilerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Veri toplama formunun ikinci bölümünde öğretmen adayları tarafından laboratuvar kavramıyla ilgili olarak yaptıkları çizimler ise benzer öğeleri dikkate alınarak 4 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Bu kapsamda öğretmen adaylarının laboratuvar ile ilgili çizimlerinin en fazla araç gereç ve laboratuvar çalışmaları kategorilerinde yoğunlaştığı belirlenmiştir. Öğretmen adayları tarafından oluşturulan metaforların ve yapılan çizimlerin ortak noktaları belirlenerek birlikte ele alınması durumunda ise 37 öğretmen adayının, oluşturdukları metaforu destekleyecek biçimde çizim yaptığı görülmüştür. Bu kapsamda öğretmen adaylarının laboratuvar ile ilgili metaforları ile çizimlerinin ortak noktaları açısından en fazla araç gereç kategorisinde yoğunlaştığı belirlenmiştir.