Karayolu köprü onarımı ve yenilemeleri için yeni bir uzman sistem yaklaşımı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: ONUR ŞENER

Danışman: HİKMET BAYIRTEPE

Özet:

Ulaşım sistemlerinde hizmet seviyesi ve güvenliğin azami seviyede tutulması ve sistem bileşenlerinin ömrü ile paralel oluşabilecek aksaklıkların en aza indirgenmesi için özellikle kara ulaşım sisteminin önemli bir yapısal bileşeni olan köprülerin düzenli bakım onarımı önem taşımaktadır. Köprüler; statik, dinamik ve sismik yükler altında fonksiyonlarını yerine getirdiğinden köprülerle ilgili değerlendirmelerde, durum değerlendirmesi yanında sismik performans değerlendirmesi de yapılmalıdır. Bu her iki değerlendirmeye göre derecelendirme ve önceliklendirme yapılarak bakım onarım faaliyetlerinin planlanması ve programlanması sağlanmalıdır. Bunun için etkin bir Köprü Yönetim Sistemi(KYS) gerekmektedir. Bu çalışmada; gelişmiş ülkelerin köprü bakım onarımı için kullanmakta olduğu KYS esasları bazında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından uygulanmakta olan ulusal KYS sistemi irdelenerek, eklenmesinde fayda görülen, köprülerin sismik değerlendirilmesinde hem verilerin derlenmesi için yeni bir "Köprü Sismik Envanter Bilgi Formu" oluşturulmuş hem de bu verilerin analizleri ile sismik hassasiyetin belirlenmesi, derecelendirilmesi ve önceliklendirilmesi için yeni bir uzman sistem geliştirilmeye çalışılmıştır. Geliştirilen bu uzman sistem yardımıyla farklı özelliklerdeki 10 köprü analiz edilerek belirlenen farklı durumlar değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda, özellikle oturma genişliği mesafesi veya mesnet davranışının köprü sismik hassasiyetini ciddi oranda etkilediği görülmektedir. Bu nedenle oturma genişliğinin tespitine dikkat olunmalı ve mesnedin davranışı bu konuda uzman Teknik Elemanlar tarafından belirlenmelidir. Her iki derecelendirme işlemlerini yapacak kişilerin; köprülerin bakım-onarımı konusunda gerekli eğitimleri almış ve mühendislik prensiplerine hakim, yapısal elemanın davranışını bilen, yapı-zemin etkileşimi, geoteknik ve sismik konularda bilgili kişiler olması gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek KYS doğru yönlendirebilmek ve dolayısıyla etkin bakım-onarım faaliyeti gerçekleştirebilmek için oldukça önemlidir.