Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gamze Köküm
Danışman: Nazan Kırcı
Özet:
Iveson, “public space” yani kamusal mekan kavramı ile fiziksel ve mekansal bir
kamusallık; “public sphere” yani kamusal alan kavramı ile de sosyolojik ve eylemsel bir
kamusallık tarifler (Iveson, 2007). Çalışmada, mimarlık alanında kamusal mekanda (public
space), kamusal alan (public sphere) anlayışını irdelemek, her iki alanın belirsiz, yoruma
açık tanımlamalarını örnekler üzerinden tartışmaya açarak mimarlıkta “kamusal tasarım”
anlayışının ne olarak görüldüğünü ve ne olabileceğini ortaya koymak istenmiştir. Çalışma
ile, “kamusal mekan” kavramını mekansal ve mimari bağlamından koparmadan ve
sosyolojik kısıtlı anlamından kurtararak açabilmek ve böylece mimarlıkta kamusal tasarımı
bilinçli ve anlamlı bir öncelik haline getirebilmenin olanaklarının araştırılması
hedeflenmiştir. Mimari tasarım disiplininin içerisinde yer alan bir kamusal tasarım,
üretildiği toplumun kültürü ve kentliler ile doğrudan ilişkilidir. İçinde bulunulan kültür,
kamusal tasarımın üretilmesinde etkili olduğu gibi kamusal tasarım da içinde bulunduğu
kültürü ve toplumu etkileyecek ve dönüştürecek potansiyele sahiptir. Çalışma “kamusal
tasarım”ı sosyolojik ve kentsel bağlamından hareketle, mimarlık alanı içerisinde ele
almaktadır. Mimari tasarımın kamusallığa katkısının nasıl artırılabileceği sorgulanırken,
tarihsel süreçteki kamusal tasarım arayışlarından başlanarak; kamusallığa katkı sağlayan
mimari tasarımlar, destek olan unsurlar ve etkileri örnekler üzerinden incelenmiştir.
Kamusal tasarımın tarihi süreci kısaca ve somutlaştırılarak ifade edilmiş ve örnekler
üzerinden kamusal olarak nitelikli tasarımların taşıdıkları özellikler ve gözettikleri
öncelikler tespit edilmeye çalışılmıştır.