Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sultan ÇİÇEK
Danışman: Murat Arıkan
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Sanayileşme sürecinde fosil yakıtların yoğun kullanımı, sera gazı emisyonlarının hızla artmasına neden olmuş ve iklim değişikliğinin küresel bir kriz haline gelmesine yol açmıştır. Bu soruna çözüm arayışları doğrultusunda 2016 yılında yürürlüğe giren Paris Anlaşması ile küresel sıcaklık artışının 2°C’nin altında tutulması ve mümkünse bu artışın 1,5°C ile sınırlandırılması hedeflenmiştir. Türkiye, 2021 yılında Paris Anlaşması’nı onaylamış ve ardından 2053 net sıfır emisyon hedefini açıklamıştır. Ancak, Türkiye’nin elektrik üretiminin 2022 yılı itibarıyla %58’inin fosil yakıtlara dayalı olduğu ve toplam CO2 emisyonlarının %32,6’sının elektrik ve ısı üretiminden kaynaklandığı göz önüne alındığında, elektrik sektörü bu hedefe ulaşmada öncelikli dönüşüm alanı olarak öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye elektrik sektörü LEAP yazılımı ve bununla entegre çalışan NEMO kullanılarak 2023-2053 döneminde elektrik arz ve talebi açısından incelenmiştir. Analizler, mevcut durum, yenilenebilir, SMR ve verimlilik olmak üzere dört senaryo çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye’nin mevcut enerji portföyünde bulunmayan sabit ve yüzer offshore rüzgâr santralleri, SMR’ler ve batarya depolama sistemleri gibi yeni teknolojiler bu senaryolara dâhil edilmiştir. Senaryolar, kurulu güç kapasitesi, yatırım ve üretim maliyetleri ve emisyon azaltım potansiyeli gibi kriterler açısından karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda enerji verimliliği önlemlerinin, yenilikçi teknolojilerin ve yenilenebilir enerji kaynaklarının bir arada kullanılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, enerji depolama sistemlerinin ve yüksek kapasite faktörüne sahip SMR gibi yeni teknolojilerin entegrasyonu, elektrik arz güvenliğini sağlamada ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kesintili üretim yapısını dengelemede önemli bir rol oynayacaktır.
Anahtar Kelimeler : Net sıfır emisyon, iklim değişikliği, LEAP, elektrik üretimi, enerji modelleme