Çevre eğitiminde eğitsel filmlerin farklı değişkenler üzerine etkisi ve eğitsel filmlere ilişkin öğrenci görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERVE TOPAL

Danışman: EZGİ GÜVEN YILDIRIM

Özet:

Bu araştırmanın amacı 5. sınıf Fen Bilimleri dersi Yer Kabuğunun Gizemi/ Dünya ve Evren Ünitesi’nin içeriğinde yer alan çevre konularının öğretiminde yararlanılan eğitsel filmlerin öğrencilerin çevre bilgileri ve çevreye yönelik tutumları üzerine etkisini araştırmaktır. Çalışmanın bir diğer amacı ise eğitsel filmler ile öğrenim gören deney grubu öğrencilerinin eğitsel filmlere yönelik görüşlerini incelemektir. Araştırmanın örneklemi 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Bursa ili, Osmangazi İlçesi’ndeki bir ortaokulun beşinci sınıfında öğrenim gören, iki şubeden seçilen toplam 44 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrenim, deney grubunda eğitsel filmler ile kontrol grubunda ise eğitsel filmler kullanılmadan, öğretim programının sunduğu etkinlikler ile 5 hafta süresince devam ettirilmiştir. Araştırmada hem nicel hem de nitel veri toplamak amaçlandığı için iki tip katılımcı belirlenmiştir. Nicel verilerinin elde edilmesi aşamasında uygulama sürecine katılan tüm öğrenciler (N= 44) araştırmaya dahil edilmiştir. Nitel verilerin elde edilmesi aşamasında ise, deney grubunda yer alan öğrencilerden elde edilen nicel veriler analiz edilerek öğrencilerin puan ortalamaları alt, orta ve üst olarak sıralanmıştır. Daha sonra bu alt, orta ve üst kısımlardan toplam 14 öğrenci seçilmiş ve bu öğrenciler ile yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada araştırmanın amacına uygun verileri toplamak için nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem deneysel deseninden faydalanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerini elde etmek için yarı deneysel desenden yararlanılmıştır. Nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak araştırmanın nicel verilerinden elde edilen sonuçları açıklamak ve desteklemek amacıyla vii toplanmıştır. Araştırmada Cömert (2011) tarafından geliştirilen Çevre Bilgi Testi, Atasoy (2005) tarafından geliştirilen Çevre Tutum Ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme soruları veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Nicel veriler SPSS 21 istatistik analiz programı kullanılarak analiz edilmiştir. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistik teknikleri ve bağımsız gruplar t-testinden yararlanılmış ve anlamlılık düzeyi .05 kabul edilmiştir. Nitel verilerin çözümlenmesi için ise içerik analiz yöntemi seçilmiş ve veriler HyperRESEARCHTM2.6.1. nitel analiz programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda deney ve kontrol grubunda bulunan öğrencilerin çalışma sonrasında çevre bilgi testi son test puan ortalamaları deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklılık göstermiştir. Araştırmadan elde dilen diğer bir sonuca göre, grupların tutum ölçeği son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık görülmemiştir. Öğrencilerin kendilerine yöneltilen sorulara verdikleri yanıtlar incelendiğinde görüşlerin birkaç noktada birleştiği dikkat çekmektedir. İlk soruda öğrenciler, Yer Kabuğunun Gizemi/ Dünya ve Evren Ünitesi’nin diğer ünitelerden farklı olması sebebi ile dersin diğer derslerden ayrıldığı belirtmiştir. Öğrencilerin büyük kısmı ünitenin yaşamımızla iç içe olduğunu, bu ünitede öğrenilen bilgilerin günlük hayatta karşımıza sıkça çıktığını ve derste çevre sorunlarından bahsedildiğini söylemiştir. Yine ikinci soruda da öğrenciler derste çevre kirliliğinin tanımını, nedenleri, etkilerini ve çeşitlerini öğrendiklerini, çevreye yönelik bilinç ve farkındalık kazandıklarını, çevre kirliliğini önlemeye yönelik davranışları öğrendiklerini ve çevre kirliliğine yönelik tutum geliştirdiklerini vurgulamıştır. Öğrenciler son soruya yanıt verirken ünitenin öğretiminde kullanılan eğitsel filmlere vurgu yaparak bazı açıklamalarda bulunmuştur. Öğrenciler eğitsel filmlerin hem bireysel kazanımlara hem de öğretim sürecine yönelik önemli faydaları bulunduğunu belirtmiştir.