İklim bağlamında doğal havalandırma odaklı mimari tasarıma dair bir kılavuz önerisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Tuğbanur YILMAZ YÜCEL

Danışman: Figen Beyhan

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Enerji verimliliği ve etkinliği, doğal kaynakların tükenme riski ve enerji arzındaki zorluklar nedeniyle sürdürülebilir bir dünya için önemli bir çalışma konusudur. Yapı sektörü, enerji tüketimi açısından dünya genelinde en yüksek paya sahip sektörlerden biridir. Yapının yaşam döngüsü boyunca tükettiği enerjinin büyük bir çoğunluğunu soğutma ve ısıtma kaynaklı enerji tüketimi oluşturmaktadır. Bu durum, doğal kaynak tüketimini azaltma açısından yapı sektöründe sürdürülebilir uygulamaların benimsenmesi ve enerji verimliliğine odaklanılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda rüzgâr, enerji verimliliği için hayati çözümler sunmaktadır. Tez çalışması kapsamında, rüzgâr odaklı bir perspektifle, yapıların doğal havalandırması ve enerji tüketimini azaltmaya yönelik pasif sistemlerin sistematik bir yaklaşımla derlenerek tasarımcı ve araştırmacıların yararlanabileceği bir kılavuz hazırlanmıştır. Bu çerçevede; rüzgâr ve mimarlık ilişkisi, mimaride rüzgârın aktif ve pasif kullanımı, pasif sistemlerde rüzgârın kullanımının sınırlarını belirleyen; rüzgâr-enerji performansı yönetmelikleri, havalandırma ve iç hava kalitesi yönetmelikleri, geleneksel ve modern örnekler, çevresel ve tasarım faktörleri ile rüzgârın pasif sistemlerdeki farklı kullanım şekilleri olan tasarım elemanları detaylı olarak analiz edilmiştir. İncelemeler ve analizler sonucunda elde edilen verilerin tasnif edilmesi ve değerlendirilmesi ile rüzgâr odaklı pasif tasarım için kılavuz hazırlanmış; yapı geometrisi, yapı kabuğu olmak üzere 2 ana değerlendirme konusu ve bunlara bağlı alt değerlendirme konuları ile tasarım kılavuzu oluşturulmuştur. Alan çalışması kapsamında, Adana ilinde bulunan FNN Sürdürülebilirlik Merkezi binası hazırlanan kılavuz doğrultusunda değerlendirilerek çalışma tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler : Rüzgâr ve mimarlık, sürdürülebilirlik, pasif tasarım, doğal havalandırma