Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: TUĞÇE BULMUŞ TÜCCAR
Danışman: Gamze Akbulut
Özet:
Oksidatif stres ve inflamasyon bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların gelişiminde altta yatan önemli faktörlerdendir ve beslenme ile doğrudan ilişkili oldukları bilinmektedir. Bu çalışma, 19-45 yaş aralığında, sağlıklı kadın bireylerde, izokalorik ve standardize edilmiş Akdeniz diyeti ve Batı tarzı diyete uygun öğün modellerinin postprandiyal oksidatif stres ve inflamasyon üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla randomize çapraz kontrollü olarak planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırmaya dahil edilme kriterlerine uygun olan 11 gönüllü bireye çalışma hakkında bilgi verildikten sonra, her bireye 12 saatlik açlık sonrası sabah öğününde randomize olarak Akdeniz diyeti ve batı tarzı diyete uygun test öğünleri aralarında iki hafta arınma periyodu bırakılarak verilmiştir. Araştırmacı tarafından bireylerin çalışma öncesi antropometrik ölçümleri (vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel çevresi, kalça çevresi, boyun çevresi) alınmıştır ve vücut bileşimi analizleri yapılmıştır. Bireylere çalışma öncesinde beslenme eğitimi verilerek, çalışma sürecinde dikkat edilmesi gerekenler hakkında araştırmacı tarafından bilgilendirme yapılmıştır. Bireylerden her iki öğün tüketimi öncesi üç günlük besin tüketim kaydı alınmıştır; buna göre enerji ve besin ögeleri alımlarında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Bireylerin test öğünü tüketimi öncesi (0.dk) ve öğün tüketimini takiben postprandiyal 120.,180. ve 240. dakikalarda biyokimyasal analizler için kan örnekleri alınmıştır. Bireylerin dinlenme enerji harcaması ölçümü, indirekt kalorimetre ile test öğünü tüketimi öncesi (0. dk) ve postprandiyal 30., 120. ve 240. dakikalarda yapılmıştır. Bireylerin Akdeniz diyetine uygun öğün tüketimi sonrası dinlenme enerji harcamasının postprandiyal 30.,120. ve 240. dakikalarda batı tarzı öğün tüketimine kıyasla yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). Bireylerin Akdeniz diyetine uygun öğün tüketimi sonrası 120. dakikada oksidatif stres parametreleri olarak değerlendirilen toplam antioksidan durum, toplam tiyol düzeyleri artarken, malondialdehit düzeyinin azaldığı saptanmıştır (sırasıyla p=0,017, p=0,013, p=0,022). Bununla birlikte batı tarzı diyete uygun öğün tüketimi sonrası, bir oksidatif stres göstergesi olan disülfit düzeyi 180.dakikada başlangıç düzeyine kıyasla artış göstermiştir (p=0,045). Batı diyetine uygun öğün tüketimi sonrası, inflamasyon göstergeleri olan interlökin-6 ve interlökin-23 düzeylerinin 180.dakikada, interlökin-17 düzeyinin ise 240. dakikada başlangıç (0. dk) seviyesine göre anlamlı derecede artış gösterdiği saptanmıştır (sırasıyla p=0,018, p=<0,001, p=0,017). Sonuç olarak, sağlıklı bireylerde Akdeniz diyetine uygun öğün tüketiminin postprandiyal durumda oksidan etkiyi azalttığı, batı diyetine uygun öğün tüketiminin ise akut olarak oksidatif ve inflamatuvar yanıt oluşturduğu saptanmıştır. Öğün modellerinin postprandiyal oksidatif stres ve inflamasyon üzerine etkinliklerinin doğrulanması için daha uzun sürelerde değerlendirilen daha geniş örneklemli çalışmalara ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler
Postprandiyal durum, Akdeniz diyeti, Oksidatif stres, İnflamasyon